1.Оқушылар джигсо әдісімен мңтінді оқып,өз беттерінше сипаттама береді.2.Оқушылар жеке жұп болып берілген тапсырманы орындайды, мысалы Үйге берілген тапсырманы сұрақ жауап арқылы орындайды. 1.Жаңа тақырыппен танысуға тапсырма беремін.Тапсырманы таныстырып болған соң, оқушылар алғашқы тәуелсіз мемлекеттердің құрылымын анықтайды.Әдістерді меңгереді және оз пікірлерін ортаға саладыі

Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады: Оқулықта берілген және қосымша тапсырмаларды орындайды. Жазба жұмыс жасайды. Сұраққа жауап береді. Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады: металлургия кешендерінің орналасуын картаға түсіріп, көрсете алады.Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады: қара металлургияның құрамы мен ерекшеліктерін ажыратып, талдай алады.

2) Негізгі әрекет-+ Оқушылар мәтінде берілген тапсырманы өз беттерінше оқып.Оқушылар жеке-жұп болып берілген тапсырманы орындайды . Оқушылар топ болып бір-біріне сүрақ беру арқылы тақырыпты ашады Мұғалім топтарды аралап бағыт-бағдар береді, қателеріне назар аудартады.Ережеге бағынуды қадағалайды,бақылайды, көмектеседі, консультация береді, бағыт-бағдар сілтейді, ынталандырады, мақтайды, топ/жұп жұмысын үйлестіреді 15-20 мин

Сабақтың мақсаты: Көлдер туралы оқушылар түсінігін қалыптастыру. Өлке көлдері жайлы білімдерін тереңдете келе, отансүйгіштік қасиеттерін артыру, географиялық мәдениетке тарту. Картамен жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру. Сабақтың міндеттері: 1. Оқушылардың көлдер, олардың пайда болуы, түрлері жайлы ұғымдарын қалыптастыру. 2. Қазақстанның және дүние жүзі көлдеріне талдау жасау арқылы картамен жұмыс жасау икемділіктерін арттыру. 3. Көлдердің шаруашылықтағы маңызы туралы түсініктерін кеңейту. 4. Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру. 5. Өз отаны туралы білімдерін тереңдете келе, отансүйгіштік қасиеттерін артыру, географиялық мәдениетке тарту.

Сабақтың мақсаты:Қазақстандағы өзендермен танысу, маңыздылығын түсіну, алған білімдерін өмірде қолдана білу. Білімділігі:Қазақстанның өзендерінің ірі алаптары,өзен жүйесінің ерекшелігі, қоректену режимі мен жылдық ағыны туралы оқушыларда түсінік қалыптастыру, жер бедері,тау жыныстары мен өзен ағысы сипаты- ның байланысын түсіндіру,өзендердің суға молығуы және өзенге сипаттама беру тәсілін меңгеру. 2.Дамытушылығы: Оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту үшін ойын элементтерін қолдану, картамен жұмыс істеу дағдысын жетілдіру. 3.Тәрбиелілігі:ынтымақтыққа тәрбиелеу, ізденімпаздыққа баулу,өзендерді қорғауға,оның қажеттілігін түсіне білуге үйрету. Күтілетін нәтиже: Қазақстандағы өзендермен танысады; Маңыздылығын түсінеді; Алған білімдерін өмірде қолдана алады; Картаны пайдалана отырып, өзендердің географиялық орнын көрсете алады, салыстырады, топпен жұмыс істейді

Білімділік: Оқушыларға қазақ хандығының басқару жүйесі, хан сайлау дәстүрі мен қазақ халқының әлеуметтік құрамы, Жеті жарғы заңы туралы білімдерін жетілдіру. Дамытушылық: Оқушылардың ойлау қабілетін, сөйлеу мәдениетін, теориялық білімді игеру және зерттеу қабілеттерін қалыптастыру. Тәрбиелік: Туған халқына, Отанына, тарихи тұлғаларға, елінің тарихи даму кезеңіне құрмет етіп, саяси-тарихи көзқарасын қалыптастыру, патриоттық тәрбие беру. Сабақтың типі: Аралас сабақ Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақСабақтың әдісі: Ауызша баяндау, оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту, сұрақ-жауап, талқылау. Қолданылатын көрнекіліктер: Оқулықтар, слайдтар, мәтіндер, Танымал тұлғалардың суреттері.

1916 жылғы ұлт – азаттық көтерілістің шығу себептерін, мақсатын, көтерілістің қамтыған аумағын, негізгі шайқастарды картадан көрсетіп, салыстыра ала білуге дағдыландыру. Барлық оқушылар істей алады: 1916 жылғы ұлт – азаттық көтерілістің шығу себептерін, мақсатын, көтерілістің қамтыған аумағын біледі. Көптеген оқушылар істей алады:1916 жылғы ұлт – азаттық көтерілістің маңыздылығын түсінеді, тарихи оқиғаларға баға береді. Кейбір оқушылар істей алады: 1916 жылғы ұлт – азаттық көтерілістің шығу себептерін, мақсатын, көтерілістің қамтыған аумағын, негізгі шайқастарды картадан көрсетіп, салыстыра ала біледі.

1. Мұғалім оқушыларды сабақтың тақырыбымен, мақсаты мен жоспарымен таныстырады. Сабақ барысында қолданылатын оқытудың белсенді формаларын атап, қандай әдіс тәсілдермен жұмыс істейтіндерін ескерте кетеді. 1) 4 адамнан тұратын жан ұя тобын құрамыз. 2) Жанұя мүшелерін 1,2,3,4 деп нөмерлеміз. 3) Енді 1- лерді бір топқа, 2 –лерді бір топқа, 3- терді бір топқа 4- терді бір топқа жинаймыз. 4) Бірлерге мәтіннің бірінші бөлімін, екіншілерге екінші бөлімін, үштерге үшінші бөлімін береміз, төртіншілеге төртінші мәтінді береміз. 5) Өз жанұяңа барып мәтіннің өзіңе тиісті бөлімін түсіндіресің. Олардың түсіну, түсінбеу саған байланысты. 6) Жанұяңның әр мүшесі мәтіннің барлығын жазып шығуы керек. Енді балалар, әр топ өз іштерінен оқып , жауап беретін лидерді таңдаулары керек. Барлық топтың лидерлеріне кезектеп сөз беріледі. Бір- бірімізді мұқият тыңдаймыз, толықтырамыз.

Тілдік мақсат Жаңа терминдер мен сөз тіркестерінің мағынасын білу, талдау. Елеулі өзгерістер, бетбұрысты оқиғалар жағымды өзгерістер көбірек болды, себебі... жағымсыз өзгерістер көбірек болды, себебі... өзгерістер баяу болды, себебі... өзгерістер жылдам болды, себебі... өзгерістер ауқымды болды, себебі... өзгерістер бір саланы ғана қамтитын шағын көлемде болды, себебі... Негізгі сөздер мен тіркестер: Халыққа білім беру, жоғары оқу орындары, ғылыми зерттеу мекемелері, ғылымның дамуы, КСРО ҒА-ның қазақстандық базасы Талқылауға арналған тармақтар: Қазақстандағы алғашқы ғылыми зерттеу мекемелерін атаңдар. Қазақстандағы алғашқы жоғары оқу орындары қайда және қашан ашылды? Қазақ тіліндегі алғашқы мектеп оқулықтарын кімдер жазды? Ғылымның дамуына үлес қосқан қазақ ғалымдары және олардың еңбектеріне сипаттама беріңдер Картадан жоғары оқу орындары, ғылыми зерттеу мекемелері орналасқан қалаларды көрсет

• Алтын Орданың өмір сүрген уақыт? ХІІІ ғ ортасы – ХV ғ ортасы. • Жошы ханның екі ірі мемлекетті құрған ұлдары? Батый хан Алтын Орда, Орда Ежен Ақ Орда. • Алтын Орда тұрғындарының этникалық атауы? Қыпшақтар • Алтын Орда қай ұлыстың орнына құрылды? Жошы • Батыйдың билік құрған жылдыры? 1227-1255 жылдары • Моңғол әскерлерінің Шығыс Еуропаға жорығын басқарды? Батый • Алтын Орда құрылған жыл? 1243 ж • Алтын орданың орталықтары? Бірінші орталығы Сарай Бату, кейін Сарай-Берке • Батый ханның әділдігі туралы дерек қалдырған? Парсы тарихшысы Жувейни • Алтын Ордада исламды мемлекеттік дін деп қай жылы жариялады? 1312 ж Өзбек хан

«Жасымнан атым аян Жамбыл едім, Сүрінбес қара өлеңге даңғыл едім»,- деп өзі жырлағандай, шашасына шаң жұқпаған дана жырау ақындық туын әрдайым жоғары ұстаумен өтті. Ол тарихта «Халық поэзиясының алыбы», «ХХ ғ. Гомері», «феномен - феникс» атағымен қалды. «Өлең сөздің даңғылы, Бар қазақтың Жамбылы» болған Жамбыл бабамыз өз шығармаларының біразын Ұлы Отан соғысы жылдарындағы жауынгерлерге күш-қайрат, жігер беруге және елін, жерін қорғауға үндеуге арнады. Соның бірі өз ұлын майданға шығарып саларда шығарған «Аттандыру» өлеңі.

Білімділік мәні: Оқушыларға қазақ әдебиетінің ірі тұлғаларының бірі С.Мұқановтың өмірі мен шығармашылығын таныту.Өмібаяндық шығармасы “Өмір мектебі “романынан алынған үзіндідегі хазақтың саятшылық жайлы ой-пікірін, ұлттық дәстүрді насихаттау Тәрбиелік мәні:Оқушыларға эстетикалық тәрбие беру, адамгершілікке баулу, қазақтың ұлттық құсбегңлік өнерін дәріптеу Дамытушылық мәні: Жеке тұлғаны шығармашылықпен жұмыс жасауға өз ойын еркін жеткізе білуге ,ерік –сезімін дамытуға,тіл тазалығын сақтауға тәрбиелеп , дамыту

Көмекші сөздер — Лексикалық мағынадан айырылып, грамматикалық қызметке ауысқан, сөйлемде жеке қолданылмай, толық мағыналы сөздерге тіркесіп, түрлі грамматикалық мағыналар үстейтін сөздер. Мыс., ең әдемі, көре алады, барса екен, айтуы керек, т.б. Көмекші сөздер көмекші есімдер, көмекші етістіктер, шылаулар, модаль сөздер болып бірнеше түрге бөлінеді. Көмекші сөздер тілдің грамматик. құрылысына кең таралған. Оқулықта берілген тапсырмаларды орындау

КЕЙІНДІ ЫҚПАЛ Сөз ішінде немесе сөздер аралығында кейінгі дыбыстың өзінен бұрынғы дыбысқа әсер етіп өзгертуін кейінді ықпал дейміз. Сөздің соңғы дыбысы қатаң п, қ, к болып, жалғанатын қосымша дауыстыдан басталса, олар ұяң сыңарларына (п-б, к-г, қ-ғ болып) айналады, кейде п дыбысы у-ға айналады. Мысалы:- күрек — күрегі, доп — добы, тарақ — тарағы, тап — таба, тауып — (тапып емес). Кейінді ықпалдың жазуда ескерілмейтін түрі де бар: а) Сөздің соңғы дыбысы н болса, жалғанатын қосымшалар қ, ғ, г, б, п дыбыстарынан басталғанда, н өзгеріп ң не м болып айтылады, бірақ жазғанда түбірі сақталады. Осылайша дауыссыздардың үндесуі біріккен сөздер мен сөз тіркестерінің арасыңца да болады.

Өзінің қара сөзді жазуды қолға алғандағы мақсатын Абай бірінші қара сөзінде атап көрсетеді: «Ақыры ойладым: осы ойыма келген нәрселерді қағазға жаза берейін, ақ қағаз бен қара сияны ермек қылайын, кімде-кім ішінен керекті сөз тапса, жазып алсын, я оқысын, керегі жоқ десе, өз сөзім өзімдікі дедім де, ақыры осыған байладым, енді мұнан басқа ешбір жұмысым жоқ». Абайдың қара сөздерінің саны 46. Бірақ біз 46-ншы қазақтардың шығу тарихы жайлы жазылған «Біраз сөз қазақтардың түбі қайдан шыққандығы туралы» деген қара сөзін өз алдына жеке тарихи шығарма, очерк ретінде қарастырып жүрміз.

Шешендік сөздер қашанда халықтың қажетті мұрасы болып табылған. Сонымен бірге олар-тәрбие құралы. Қазақ халқы қандай ауыр жағдайда өмір сүрмесін,өзінің би-шешендерінің сөзін жадында сақтап,жаттап айта жүруді,одан үлгі-өнеге алуды тоқтатқан емес. Шешендер,билер әрқашан шындықты айтып, аз сөзге аз мағына сыйғызып,халықтың рухани қажетін өтеп отырған. Шешендіктің негізгі мақсаты –адамдарды иландыру, айтқысы келген нәрсені нақ айтып сендіру.

Шешендік сөз дегеніміз ол – белгілі бір оқиғаға байланысты, тапқырлықпен, көркем тілмен айтылған және оны жұртшылық қабылдайтын, елге тараған үлгілі ойлар мен тұжырымдар. Қазыбек би атамыз айтқандай: « Бір қолың ұрыста болса, екінші қолың арашашы болсын». Ашу – араз, ақыл – дос, ақылыңа ақыл қос. Жауға сілтер қаруыңды жақыныңа сілтеме деген... Яғни: Атадан жақсы ұл туса, Елінің туы болады. Атадан жаман ұл туса Көшінің ең соңы болады.

Іскерлік әңгімеге орай сөз әдебін игерту, оқушы қызығушылығын ояту. Тіл байлығын дамыту, өз ойын еркін жеткізе білуге баулу Топта бір - бірінің пікірін тыңдай білуге, бірін - бірі толықтыра білуге, үйрене білуге баулу. Оқу нәтижесі. Топтарда тығыз ынтымақтастық орнайды. Көшбасшылар топ мүшелерінің жұмысын жоспарлайды. Негізгі идея АКТ - мен жұмыс жасай білуге үйрету, сыни ойлау қабілеттерін арттыру. Әдіс - тәсілдер Оқытудағы жаңа әдіс - тәсілдер (өзін - өзі реттеу, диалогты оқыту) Сыни тұрғыдан ойлау, оқушының көшбасшылығы, АКТ құралдарын пайдалану арқылы түсіндіру. Бағалау парағын толтырады. Дарынды және талантты оқушылармен жұмыс, оқушыларды жас ерекшелігіне сай оқыту т. б

Ертеде Тоқтарбай деген кісінің байлығында есеп жоқ болыпты. Сексенге келгенше бір бала көрмей қайғыменен қан жұтыпты. Әулиелерді аралап жүріп оның тілегі қабыл болыпты. Аналық бәйбішесі бір ұл және бір қыз босаныпты. Ұлдың атын Қобыланды, қыздың атын Қарлағаш қойыпты. Мазмұндау жоспары. Естемістің Қобыландыны баулуы. Қобыландының Көктім Аймақ еліне аттануы. Қырық бес кез Қызыл ермен күресуі. Қобыландының қалмақтардан елін,жерін аман алып қалуы.

Әдебиет – ол да көркемөнер. Көркем өнердің сәулет, мүсінші, сурет, музыка сияқты түрлері болады. Көркем әдебиет адамның тілімен берілетіндіктен, өнердің барлық түрінің әсерін тудыра алады. «Дүниенің көрінген һәм көрінбеген сырын түгендеп білмесе, адамдықтың орны болмайды» деп Абай айтқандай, көркем әдебиет бізді адам өмірі, әлемнің сырлары, табиғат келбеті туралы көрінетін және көрінбейтін ұғымдармен сусындата алады, ішкі сезімді аңғарып, сезінуге үйретеді. Сонымен бірге көркем әдебиетте автордың өз көңіл – күй қалауы, өзіндік көзқарасы тұрғысынан жеткізетінін есте ұстаймыз.