Математика 6 сынып бойынша Ұстаздарға арналған оқу әдістемелік материалдар

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған

Айнымалысы модуль таңбасының ішінде берілген бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулерді шешу жолдары

Рационал сандарға арифметикалық амалдар қолданып есептей алады. Координаталық сан түзуінде рационал сандарды салады және салыстырады.

6 сыныпқа беретін мұғалімдерге пайдалы

Математика пәнінен сайыс жоспары

Оқушылар берілген тапсырмаларды тез әрі шапшаң орындайды. Модульдің анықтамасын теңдеулер шығаруда қолданады. Модульдің анықтамасын қолданып, |x ± a| = b түріндегі теңдеулерді шеше алады.

Бұл ашық сабақтың қмж-сы математика пән мұғалімдеріне әдістемелік көмек ретінде ұсынылды.

Математикадан қабілеті төмен оқушыларға сабақ барысында сұрақтар қою арқылы қолдау көрсетемін. 1. Сізге қандай көмек керек? 2. Есептің шарты түсінікті ме? 3. Қандай сұрағыңыз бар? Тапсырмаларды орындамас бұрын жұмыс алгоритмі беріледі, бағалау критерийлері алдын ала талқыланады. Тапсырмалар сараланады. Қабілеті орташа оқушылар үшін тапсырмаларды үлгі бойынша шығаруға, қосымша ақпаратын түсінуге, күнделікті біліммен байланыстыруға қолдау көрсетемін. Қабілеті жоғары оқушылар үшін: тапсырмаларды өз бетінше шығаруға, қосымша ақпаратын түсінуге, күнделікті біліммен байланыстыруға қолдау көрсетемін, сонымен қатар сараланған үй тапсырмалары беріледі.

мұғалімге арналған сабақ жоспары

ашық сабақ

Теңдеудің қасиеттерін қолданып, бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулерді шешеді -Есептерді шығаруда бір айнымалысы бар сызықтық теңдеуді қолданады -Мәтінді есептерді шығаруда бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулерді құрады және оны шығарады

Пропорция. ( 6 сынып)

Рационалды сандарды бөлу. (6 сынып)

екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесі туралы есептерді шығару слайд арқылы балалардың қызығушылығын ояту

6.5.2.5 шамалар арасындағы тәуелділікке есептер шығару; 6.5.2.6 шамалар арасындағы тәуелділіктер-дің берілу тәсілдерін білу; 6.5.2.7 сипаттамасы бойынша тәуелділіктің формуласын жазу; 6.5.2.8 формуламен немесе графикпен берілген тәуелділіктердің кестесін құру; 6.5.2.9 формуламен және кестемен берілген тәуелділіктердің графиктерін салу; Шамалар арасындағы тәуелділіктердің берілу тәсілдері кестемен берілуіне байланысты оқушыларға тапсырмаларды түсіндіру. Оқушылар осы тапсырмаларға байланысты есептерді шығара алуы

«Білім жүгін арқалап, биікке самға жас талап!» тақырыбындағы қорытынды кеші 1-жүргізуші: Қайырлы күн, құрметті ұстаздар және оқушылар! 2-жүргізуші: мектебімізде Математика, Информатика, Физика апталығы болып жатқандағы бәрімізге мәлім. 1-жүргізуші: Осыған орай аптаның соңғы күні өткізіліп отырған «Білім жүгін арқалап, биікке самға жас талап!» тақырыбындағы қорытынды кешімізге қош келдіңіздер! 2-жүргізуші: ҚР президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Ұлт болашағы білімді ұрпақ қолында» деп айтқан сөзі бізді жарқын болашаққа апарар жолды меңзеп тұрғандай. Шын мәнінде бүгінгі жас – ертеңгі елдің мызғымас тірегі, келешек келбеті. Сол себеті олардың білімді, бәсекеге қабілетті, жан-жақты болуы ел дамуындағы аса маңызды фактор болып табылатыны анық. 1-жүргізуші: Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев «Еңселі елдің ертеңі – кемел білім мен кенен ғылымда» деп атап көрсеткендей, бүгінгі қоғам сіздерден білім мен ғылымды игеру жолында үздіксіз ізденуді талап етіп отыр. Апта бойғы сайыстарда әрбір оқуышыні білім деңгейлері таразыланып, «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар шығады» дегендей, әр сайыстың жүлдегерлері анықталды. 2-жүргізуші: Ажырамай мектептен бір елі сіз, Жақсылыққа жаралған жүрегіңіз Сөз берілсін құрметпен өзіңізге Шәкірттерге арналсын тілегіңіз, - дей отырып, апталықтың дамуына үлес қосқан, әр сайыстарға қатысып жүлделі орын алған шәкірттерімізді мақтан ете отырып, оларды марапаттау үшін сөз кезегін мектебіміздің директоры.............................................................................................береміз. 1-жүргізуші: Жастықты біз ізденуге арнайық, Білімдарлық танытайық, талмайық. Асуларын білімнің бағындырып, Өрлейік, өркендейік, самғайық! 2-жүргізуші: Парасатты жүрегің нұр төгеді, Болдың міне абыройлы, мәртебелі Қыран қонған биіктен көріне бер, Асқар тау, туған елдің нар түлегі. Жасампаз елдің жас қырандары, құрметті оқушылар марапаттарыңыз құтты болсын! 1-жүргізуші: Олай болса келесі кезекті «КАНООТ» ойынына берейік. Бұл ойында ойнау үшін адымен барлығымыз қолымызға ұялы телефондарымызды алып, өз аты-жөндерімізді жазып тіркелейік. Бізге тақтада сұрақтар беріледі. Дұрыс жауабын өзіміз ұялы телефоннан белгілеу арқылы жауап береміз. Ойны соңында баңдарлама қорытындысын автоматты түрде шығарып береді. Ең жоғарғы балл жинаған 5 қатысушымызға силық беріледі. Олай болса, баршамызға сәттілік! 2-жүргізуші: Тыңдаңыздар, 1-жүргізуші: Тыңдаңыздар! 2-жүргізуші: Босқа қарап тұрмаңыздар! 1-жүргізуші: МИФ-те қазір басталмақшы, 2-жүргізуші: Көңілді тапқырлар алаңы. 1-жүргізуші: Олай болса көңілді тапқырлар алаңына қатысатын оқушылар мен жас мамандардан құралған командаларды ортамызға шақырайық. 2-жүргізуші: 1-топ: «Уақыт жоқ» 1-жүргізуші: 2-топ: «БОМ жастары» 2-жүргізуші: 3-топ: «Голливуд» 1-жүргізуші:Енді, ойынымызға әділ бағасын беретін әділ-қазылар алқасымен таныс болайық. Физика пәні мұғалімі:.................................................................................................................. Математика пәні мұғалімі:.......................................................................................................... 2-жүргізуші: Директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары:............................................... 1-жүргізуші: Психолог:............................................................................................................... 2-жүргізуші: Әділ-қазылар алқасымен танысып болсақ, көңілді тапқырлар алаңының кезеңдерімен таныстырып өтейік. 1-кезең: 3-5 мин. аралығында әр команда өздерін таныстыру қажет. 1-жүргізуші: 2-кезең: «6 жаңалық». Бұл кезеңге 5 мин.уақыт беріледі. 2-жүргізуші: 3-кезең: «Үй тапсырмасы» (Еркін тақырып). Оған берілетін уақыт 7 мин. 1-жүргізуші: Және ең соңғы кезегіміз мақал-мәтел жалғастыру». Берілетін уақыт 4 мин. 2-жүргізуші: Ортаға командалар топ басшыларын қалдырып, қалған қатысушыларды сахна сыртына шығарып салайық.. 1-жүргізуші: Ендеше, әр кезең сайын қай команда бастап отыратынын анықтап алайық. Ол үшін топ басшылар әділ-қазылар алқасының алдынан жеребе алайық.. 2-жүргізуші: Олай болса қатысушы командаларға сәттілік тілей отырып, .1-кезеңімізді бастаймыз. 1-жүргізуші: Командалар өздерін таныстырып болды. Ендеше, таныстыру кезеңінің ұпайларын білу үшін әділ қазыларға сөз берейік. 2-жүргізуші: Келесі кезеңіміз «6 жаңалық». Барлық қатысушы командаларды ортаға шақырайық. Бұл кезеңде әр команда 6 жаңалықтан оқиды. 1-жүргізуші: «6 жаңалық» кезеңі туралы сөз әділ қазылар алқасында 2-жүргізуші: 3-кезеңіміз «Үй тапсырмасы». Еркін тақырып. Сіздерге 7 мин уақыт берілдеі. Кезең шарты түсінікті болса, топ сахнада қалып, қалған қатысушыларды сахна сыртына шығарып салайық. 1-жүргізуші: Әділ қазылар алқасынан осы кезеңіміздің қорытындысын сұраймыз. 2-жүргізуші: Енді соңғы кезеңіміз «мақал-мәтел» жалғастыру кезеңі. Алдымен--------------- топты шақырайық. Бұл кезеңде мен мақал-мәтелдің басын бастап оқимын, сіздер жалғасын табуларыңыз қажет. Әр командадағы әр қатысушы 1 мақалдан жауап беру қажет. Шарты түсінікті болса мақал-мәтелдерді оқып бастаймын. «Уақыт жоқ» тобына: 1. Нан – тамақтың атасы, (Ынтымақ – көптің атасы) 2. Айтқызған – жамандықтың белгісі (Қамшылатқан – шабандықтың белгісі) 3. Ақ сауыттың жағасы бар, жеңі жоқ (Шын жақсының ашуы бар, кегі жоқ) 4. Тозған қазды (топтанған қарға алады) 5. Болымсыздан үлгі шықпас (Көңілсізден күлкі шықпас) 6. Ақымақ бұзуға бар (Түзеуге жоқ) 1-жүргізуші: келесі «БОМ жастары» тобын шақырамыз. 1. Аз қойда айран бар, өре жоқ (Аз елде азар бар, төре жоқ) 2. Ақ шашты ана: «жастығым – балам» дейді. (Ақылды бала: «ай-күнім – анам» дейді 3. Аты аға бірігіп әке болмас (Жеті жеңге бірігіп ана болмас) 4. Әке балаға қарыз (Бала далаға қарыз) 5. Ақылдыға ишарат (Ақымаққа таяқ) 6. Аңқау бөрі қой үркітеді (Ақылсыз адам ел үркітеді) 2-жүргізуші: Осы кезеңді аяқтайтын «Голливуд» тобы 1. Жіптің ұзыны жақсы (Сөздің қысқасы жақсы) 2. Кітап – қаймақ, (Білім – оймақ) 3. Тіліңмен жүгірме (Біліммен жүгір) 4. Көргенсіз дегенге кек тұтпа, (Көргеніңнен көрмегенің көп) 5. Жақсы көрер тамырдың (Атын алма, тайын ал) 6. Адам құлақтан азады, (Көңілден семіреді) 1-жүргізуші: Мінекей, біздің көңілді тапқырлар алаңы да өз мәресіне жетті. Бүгінгі ойынның жалпы қорытындысын есту үшін сөз кезегін әділ-қазыларға береміз. 2-жүргізуші: Ұрпағы, ұландары текті жердің, Қашанда болмысына сүйенемін. Келешек ғалымдар да, даналар да, Шығады өздеріңнен деп білемін! – дей келе, Математика, Информатика, Физика апталығын қорытындылау кешімізді жабық деп жариялаймыз! 1-жүргзуші: Келесі көріскенше сау болыңыздар!

6 сынып математика пәнінен сабақ беретін мұғалімдер қолданса болады. Тәжірибе алмасу мақсатында әдіс тәсілдерін көруге болады.

Пән: Математика Сыныбы: 6 «А» Күні: 25.09.2015ж. Тақырыбы:Кері пропорционналдық тәуелділік Мақсат: Білімдік Білім • Мысалдар арқылы сандарды кері пропорционал бөліктерге бөлуді біледі. Жаңа түсінік • Сандарды кері пропорционал бөліктерге бөлу әдістерін түсінеді. Құзырлылық Қолданым әрекеті • Кері пропорционалдықтың қасиетін қолданып, әр түрлі деңгейдегі тест есептерді шығарады. Талдау әрекеті • Кері пропорционалдық шамаларға берілген есептерге пропорция құрып, оны шығарады. Шығармашылық әрекет • Кері пропорционалдықтың негізгі ұғымдарын қолдана отырып, өмірмен байланысты есептерді шығарып, ой қорытындылайды. Құндылық Бағамдау әрекеті • Кері пропорционал шамалардың өмірдегі жүйелі білім-білік дағдының қалыптасуындағы маңыздылығын бағалайды. Сабақ құрылымы: І. Ақпарат алмасу (8 мин.). ІІ. Құзырлылық қалыптастыру (28 мин.). ІІІ. Шығармашылық қалыптастыру. (6 мин.). ІV. Бағамдау - бағалау (3 мин.). Оқыту әдісі: • Репродуктивті, ішінара ізденушілік Мұғалім іс-әрекетінің тәсілі: • Бағыт-бағдар және нұсқау береді, қажет болғанда оқушыларға көмек береді, олардың танымдық есептерді өз бетімен орындауын қадағалайды. Негізгі ұғымдар мен терминдер: • Кері пропорционал шама, кері пропорционал шаманың қасиеті, кері пропорционал бөліктерге бөлу. Оқушыда дағды қалыптастыру: • Тақырып бойынша логикасы әр түрлі есептерді шығара білу, өзін-өзі дамыту, өзінің деңгейін бағалау, берілген мақсатқа жету, бүкіл топ жұмысының нәтижесін көре білу, өз ойын сынып алдында қорғай алу. Оқушы іс әрекетін ұйымдастыру: • Күтілетін нәтижеге(мaқсатқа) қол жеткізу үшін жоспар бойынша ҚӘ блогы аясында өз мүмкіндігіне қарай деңгейлік тапсырмаларды орындау; ШӘ блогында топтық жұмыс істеп, тапсырма бойынша ұжымдық қорытынды шығаруға қатысу. АҚПАРАТ АЛМАСУ 1- слайд Кері пропорционал бөліктерге бөлу. 2- слайд 1-тәсіл. 136 санын 3 және 5 сандарына кері пропорционал бөліктерге бөлейік. х1 және х2 – ізделінді сандар. 1) 3 және 5 сандарына кері сандар және 2) х1:х2= 3) 136 cанын кері сандардың қосындысына бөлеміз; 4) Жауабы: 85; 51. 3- слайд 2-тәсіл. 1) және . сандарының қатынасын бүтін сандардың қатынасы түрінде өрнектейміз: 2) . 3) . Жауабы: 85; 51. 4- слайд 3 және 5 сандарына кері пропорционал бөліктерге бөлу үшін а) және сандарына тура. б) 5 және 3 сандарына тура пропорционал бөліктерге бөлу керек. ІІ. ҚҰЗЫРЛЫЛЫҚ ҚАЛЫПТАСТЫРУ. Деңгейлік тапсырмалар: І деңгей тапсырмалары Үлгіге қарап, есептерді орындаңдар: Қорытынды: Жоғарыдағы үлгінің өзіңе ұнаған тәсілдің біреуін пайдаланып, есепті шығарыңдар. 1. 143 санын 4 және 7 сандарына кері пропорционал бөліктерге бөліңдер. A) 19; 124; B) 25; 118; C) 91; 52; D)64; 79. 2. Кері пропорционал шамаларды көрсетіңдер: А) Текшенің қыры мен оның көлемі;В) Адамның жасы мен оның аяқ киімінің өлшемі;С) Белгілі бір қашықтықты жүруге кеткен уақытпен жылдамдық. Тест есептерін пропорция құру арқылы шығарыңдар. 3. 6 жүк машинасы жүкті 12 күнде тасиды. Осы жүкті 8 жүк машинасы ... күнде тасиды. A) 6; B) 9; C) 8; D) 16. 4. Шілдеде 6 орақшы сусынды 1,5 сағатта ішіп бітіреді. Сол сусынды неше орақшы 3 сағатта ішіп бітіреді. A) 4; B) 3; C) 5; D) 12. ІІ деңгей тапсырмалары 5. 104 санын 2; 3 және 4 сандарына тура пропорционал бөліктерге бөліңдер. A) 48; 32; 24; B) 96; 24; 16; C) 25; 48; 31; D) 12; 32; 60. 6. Екі бекеттің арақашықтығы 240 км. Осы екі бекеттің арасын жолаушылар поезы 3 сағ жүрсе, жүк поезы 5 сағ жүреді. Бір уақытта бірінші бекеттен жолаушылар поезы, екінші бекеттен жүк поезы шығып, бір-біріне қарсы жүріп, кездесті. Кездескенге дейін жолаушы поезы неше километр қашықтықты жүрді, жүк поезы неше километр қашықтықты жүрді? A) 95 км; 145км; B) 105 км; 135 км; C) 155 км; 85км; D) 150км; 90 км. 7. Пропорцияның негізгі қасиетін пайдаланып теңдеуді шешіңдер:3,06:9,0х=17:10. A) 0,02; B) 0,2; C) 2; D) 2. ІІІ деңгей тапсырмалары 8. Қандай да бір жүкті бір жарым тонналық 5 машина 6,4 сағ ішінде тасып бітірмекші болды. Осы жүкті екі тонналық 3 машина неше сағатта тасып бітірер еді? A) 8 сағ; B) 5,12 сағ; C) сағ; D) 7,68 сағ. 9. Теңдеуді шешіңдер: A) 5,95; B) 9; C) 5,9; D) 5. ІV. ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ӘРЕКЕТ Топтық жұмыс. Сынып оқушылары парта бойынша үш топқа бөлініп, келесі тапсырманы орындайды. І топ 1. Екі қоймаға 4 және 2 сандарына кері пропорционал болатындай етіп, 48 тонна мақта жинады. Бірінші қоймадағы мақтаның екінші қоймадағы мақтадан қаншасы артық? ІІ топ 1. Екі жұмысшы бір ауысымда 144 деталь жасады. Олардың еңбек өнімділігі 2 және 4 сандарына кері пропорционал. Екінші жұмысшы біріншісіне қарағанда қанша деталь артық дайындады. ІІІ топ 1. Сыныпта 27 оқушы бар. Ондағы қыз бала мен ер балалардың сандары сәйкесінше 5 және 4 сандарына кері пропорционал. Сыныптағы қыз балалардың саны ұл балаларға қарағанда қаншасы артық? V. БАҒАМДАУ-БАҒАЛАУ Сабақтың мақсатына қалай қол жеткізгендігің туралы ЭССЕ жазыңдар. VІ. ҮЙ ЖҰМЫСЫ 1. Оқулықтағы №157; 161; 162. 2. 6 күннің ішінде 24 адам құлпынай салынған учаскесінің шөбін жұлды, онда 36 адам сол жұмысты неше күнде орындайтынын табыңыз. 3. Төрт қар тазалайтын машина бір уақытта жұмыс бастап, аэродром жолын 15 мин-та жинайды. Ал алты машина сол жұмысты қанша уақытта орындап болатынын табыңыз. 4. Топтық жұмыс есептерін толықтырып шеш.

Құрастырушы автор 6-сыныпқа арналған «Математикалық сауаттылық» атты факультативтік курс бағдарламасын оқушылардың жас ерекшелігін ескере отырып жасаған. Бағдарлама 34 сағатқа негізделген және мемлекеттік білім беру стандартына сай жазылған.

қмж 6- сынып пропорция және қатынастар тарауы бойынша

6.5.2.5шамалар арасындағы тәуелділікке есептер шығару; 6.5.2.6шамалар арасындағы тәуелділіктер-дің берілу тәсілдерін білу; 6.5.2.7сипаттамасы бойынша тәуелділіктің формуласын жазу; 6.5.2.8формуламен немесе графикпен берілген тәуелділіктердің кестесін құру; 6.5.2.9формуламен және кестемен берілген тәуелділіктердің графиктерін салу;