Басқа бойынша Ұстаздарға арналған оқу әдістемелік материалдар

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған

Қазіргі таңда әлем елдері энергияны үнемдеуге, табиғи ресурстарды ұқыпты пайдалануға ерекше мән беруде. Бұл – жай ғана үнем емес, келешек ұрпаққа қалдырар аманат, табиғатты аялаудың, экономиканы нығайтудың айқын жолы. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы – күнделікті тіршілігіміздің өзегі. Жарық пен жылу, таза су мен жайлы баспана – әр отбасының тұрмыс сапасын айқындайтын басты көрсеткіш. Алайда осы жүйелер энергияны көп тұтынады. Егер оны тиімді басқармасақ, шығын артып, қоршаған ортаға зиян келуі мүмкін. Осы тұста энергия үнемдеу ұғымы алдыңғы қатарға шығады. Бұл – тек электр жарығын немесе жылуды аз пайдалану емес, оны орнымен, ақылмен пайдалану. Әрбір үнемделген киловатт – табиғатты қорғауға қосылған үлес, отбасы бюджетіне қосылған қаражат. Міне, осындай мақсатта ISO 50001 стандарты қолданысқа енген. Бұл – халықаралық деңгейде мойындалған энергия менеджменті жүйесі. Оның басты мақсаты – мекемелер мен кәсіпорындарға энергияны тиімді пайдаланудың жолын үйрету, жүйелі түрде басқаруға көмектесу. ISO 50001-ді енгізу арқылы коммуналдық сала: Ресурстарды ақылмен жұмсайды; Жүйедегі ақауларды дер кезінде анықтап, жөндейді; Қызмет сапасын арттырып, халықтың сенімін нығайтады. Бұл тек бүгінгі күннің қамы емес – болашаққа жасалған маңызды қадам. Тұрғын үйлерде жылудың босқа ысырап болмауы, сумен жабдықтаудың тұрақты жұмыс істеуі, жарықтың тиімді жұмсалуы – бәрі де тұрғындардың жайлы өмір сүруіне тікелей әсер етеді.

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы (ТҮКШ) – халықтың күнделікті өмір сүру сапасына тікелей әсер ететін маңызды сала. Бұл салада энергия ресурстарын тиімді пайдалану – қызмет сапасын арттырудың негізгі бағыттарының бірі болып саналады.

ТҰРҒЫН ҮЙ-КОММУНАЛДЫҚ ҚЫЗМЕТТЕРДІҢ САПАСЫН ЖАҚСАРТУ шараларымен танысып, ЭНЕРГИЯ ҮНЕМДЕУ ЖӘНЕ ISO 50001 стандарттары туралы білетін боласыз

2025 жылдың сәуірінде Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың Тарих факультетінде ҚР Ұлттық кітапханасы қызметкерлерінің қатысуымен өткен ғылыми-әдістемелік іс-шарада «Кітапханалық-ақпараттық жүйелер» мамандығының әдістемелік кабинеті таныстырылып, университет пен кітапхана арасындағы кәсіби ынтымақтастықты дамыту мәселелері талқыланды.

10 сәуірде Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде ғылым онкүндігі аясында археология саласы мен тарихи-мәдени мұраны зерттеуге арналған халықаралық дөңгелек үстел өтті. Аталған шараны университеттің тарих факультеті ұйымдастырып, оның басты мақсаты – археолог мамандарды даярлау сапасын арттыру, халықаралық тәжірибемен бөлісу және кәсіби ынтымақтастықты дамыту болды.

Әбду Уақап Қара өз зерттеулерінде Францияның Париж қаласына барып, Мұстафа Шоқайға қатысты архивтерден көптеген мақалаларды тауып, олардың көшірмелерін жинақтаған. Бұл мақалалардың арасында 1921 жылы шыққан мақалалар да бар. Ғалым 700-ге жуық мақала тапқан және олардың 120-сы француз тілінде екендігін атап өтті. Бұл маңызды тарихи деректер қазіргі таңда қазақ тілінде де жарияланып отыр. Ғалымның зерттеуінде арнайы таңдалған 41 мақала осы кітапта қазақ тілінде оқырмандарға ұсынылған.

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті: Кемел білім мен жарқын болашақ кепілі мектеп бітіруші түлектерге мамандық таңдауына бағыт бағдар беріп таңдау мүмкіндіктерін кеңейту мақсатымен жазылған имидж мақала

Цифрлық ақпаратты қорғау заманауи технологиялардың ажырамас бөлігіне айналды. Ақпараттық қауіпсіздік саласында блоктық шифрлау алгоритмдері маңызды рөл атқарады. Олардың ішіндегі кең таралған құрылым – Фейстель желісі, ол DES, Blowfish, TEA сынды көптеген алгоритмдердің негізі болды. Сонымен қатар, шифрлау алгоритмдерінің беріктігін тексерудің негізгі әдістерінің бірі — дифференциалды криптоанализ, бұл әдіс алгоритмнің құрылымындағы ықтимал осалдықтарды анықтауға мүмкіндік береді. Бұл мақалада Фейстель құрылымына негізделген шифрлау алгоритмдері дифференциалды криптоанализ тұрғысынан қарастырылады.

Жану өнімдерін және қоршаған ортаға экологиялық салдарын бағалау.Берілген жану өнімдері бойынша заттың формуласын анықтау.Алкандардың қолдануы мен табиғи отынның жану өнімдерінің қоршаған ортаға әсері туралы бағалау жүргізу.

Past Simple өткен шақ. Өткен шақ — іс-әрекет, қимылдың сөйлеп тұрған уақыттан бұрын болып өткенін білдіретін етістіктің шақтарының бір түрі.

Тіл үйрену – бұл тек сөздерді жаттап алу ғана емес, адамның психологиясына да әсер ететін күрделі процесс. Көптеген адамдар жаңа тіл үйренудің қиын екенін айтады, бірақ осыған психология тұрғысынан қарасақ, тіл үйрену мидың дамуына және когнитивті қабілеттеріміздің жақсаруына септігін тигізеді.

«Цифрлық педагогика» деп «жаңа педагогиканы» — білім берудің мәнін, заңдылықтарын, оның тұлғаны дамытудағы рөлін ашатын, педагогикалық процесті орталықсыздандыру, оны білім алушының қызметіне қайта бағдарлау, оның дербестігі мен академиялық ұтқырлығы мақсатында ашық білім беру ресурстарының, ақпараттық технологиялардың көмегімен білім беру процестерінің нәтижелілігін арттырудың практикалық жолдары мен тәсілдерін әзірлейтін педагогикалық ғылымдар жүйесіндегі ғылыми білім саласы деп түсіну қажет

Ұлыстың ұлы күнін ұлықтаған көрініс Күншуақ Көктеммен бірге келетін Наурыз — қазақ халқы үшін тек жаңа жылдың бастауы ғана емес, бұл – тектілік пен тарихтың тоғысқан тұсы, ұрпақ санасына сіңетін ұлыттық дәстүрлердің мерекесі. Осындай терең мағынаға ие мейрам биыл қара шаңырағымызда тарих пәні сабағында ерекше сипат алды. (Апайдың дәрежесі)Назия Тасилова жетекшілігімен өткен бұл дәріс қарапайым теориядан бөлек, нағыз сахналық өнермен, ұлттық салт-дәстүрдің бояуымен көмкерілген шынайы қойылымдарға айналды. Бұл күні әр топ өзіне жүктелген міндетті жүрекпен сезініп, қазақ болмысының бір қырын көрерменге көрсете алды. 101-топ “Сырға салу” дәстүрін сахналады. Құда түсу мен болашақ келінге сырға тағу салты — қазақ отбасылық институтының бастауы. Бұл көріністе ата-ананың салмақты сөзі, құдалардың жарасымды диалогы және келіннің ибалы бейнесі ерекше әсер қалдырды.Әрбір деталі, сөз саптауы — ұлттық танымды терең сезіндіре түсті һәм Қазақ отбасының атадан қалған салтын ұмытпайтынын жеткізді. 102-топ Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мейрамының қадірін ашып көрсетті. Көріністің өзегі – татулық, береке мен ізгілік идеясы. Студенттер Наурыздың тарихы мен бүгінгі маңызын сахналық қойылым арқылы әдемі жеткізіп, ұлттық нақыштағы киіммен, салтқа сай іс-әрекеттерімен көзге түсті. Қазақ халқы мерекеде шашу шашып,қуанышын көрсете білген,студенттерде әз-Наурызды құшақ аша,шашумен қарсы алды.Бұл қойылымда тек салт емес, рух, мағына, сезім болды. 103-топ шығармашылық жолды таңдады. Олар Наурыз туралы өз жазған өлеңдерін мәнерлеп оқыды. Әр өлеңде көктемнің тынысы, халқымыздың ізгі арманы, табиғатпен үндестігі шебер бейнеленді. Тыңдаушыны ойға жетелейтін, жүрекке жететін жолдар бұл қойылымға ерекше рух берді. 104-топ қазақтың ең әсерлі салттарының бірі — Беташарды сахналады. Келіннің алғаш босағадан аттауы, бетін ашқан сәті, үлкендердің батасы — мұның бәрі ұлттық тәрбиенің көрінісі. Бұл көрініс өзінің шынайылығымен, музыкалық сүйемелімен, эмоционалдық әсерімен ерекшеленді. Көрерменнің ықыласына бөленіп, жүрекке жол тапқан сахналардың бірі болды. 105-топ “Жар-жар” әнін сахналап, қыз ұзату салтының маңызын көрсетті. Қыздың туған үйімен қоштасуы, алда күтіп тұрған жаңа өмірге аяқ басуы — бұл көріністе терең эмоциямен, дәстүрдің шынайы бейнесімен жеткізілді. Халық әні мен актерлік ойын бір-бірін толықтырып, әсерлі көрініске айналды. Бұл ерекше сабаққа журналистика факультетінің деканы Қанат Әуесбай өзі қатысып, болашақ журналистердің ұлттық құндылықтарды сахна арқылы жеткізу қабілетіне куә болды. Оның қатысуы студенттерге шабыт сыйлап, әр қойылымға жауапкершілікпен қарауға түрткі болды. Наурыз – тек мереке емес. Ол – ұлттың өзін тануы. Халықтың мәдениетін, дәстүрлерін сақтауға және ұрпақтан ұрпаққа жеткізуге ықпал ететін маңызды оқиға.Осы сабақ арқылы біз тарихты құрғақ оқулықтан емес, сахнадан, жүректен, бір-бірімізден сезіне білдік. Наурыз құтты болсын!

ДНҚ-бір тізбектен құралады ал РНҚ-ка екі тізбектен құралады.ДНҚ-да шиыршықталған қос тізбек.Ал РНҚ-да бір тізбек.Олардың айырмашылықтары жоғары молекулалы байланыс.

Зар Заман ақындары-бұл халықтың мұңын,қайғысын,әділетсіздікке қарсы наразылығын білдірген ақындар.Д.Бабатайұлы өз өлеңдерінде отаршылдықтың ауыр зардаптарын болжады,ал Ш.Қанайұлы қазақ қоғамындағы өзгерістерге терең алаңдаушылық білдірді.М.Мөңкеұлы болса,қазақ халқының болашағы үшін күресті.Олардың шығармашылығы,ұлттық сана-сезімнің қалыптасуына әсер етті.Бүгінгі таңда олардың еңбектері тарихи әрі әдеби құндылық ретінде маңызды болып табылады.

Қазіргі таңда шет тілін меңгеру — жаһандық заманда өмір сүрудің ажырамас бөлігі. Дегенмен, тілді меңгеру мен оны native speaker деңгейінде еркін қолдану – екі түрлі дүние.

Қазіргі тіл үйренуші – технологиямен тығыз байланыста өмір сүретін тұлға. Осыны ескерсек, тілді меңгертудің ең тиімді жолы – оны өмірмен байланыстыра отырып, қызықты әрі нақты жағдайлар арқылы үйрету.

Наурыз мерекесінің тарихи негізі, қазіргі қоғамдағы орны және оның маңыздылығы туралы студенттік көзқараспен жазылған имидждік материал. Мақалада нақты деректер мен статистика келтіріліп, Наурыздың көне дәуірден келе жатқан мейрам екені және бүгінгі күнге дейін өзектілігін жоғалтпағаны баяндалады. Сонымен қатар, Наурыздың жастар арасындағы рөлі, мәдени шаралар саны және мемлекеттік деңгейдегі маңыздылығы көрсетілген. Материал ұлттық құндылықтарды насихаттауға бағытталған.

Жаңғыру мен бірліктің жаршысы – Наурыз мейрамы Материал туралы қысқаша түсінік: Бұл мақалада ежелгі «Наурыз» мейрамы терең мағыналық және рухани тұрғыдан сипатталады. Автор Наурыздың тек көктемнің басталуы емес, сонымен қатар татулық пен ынтымақтың, жаңғыру мен табиғатпен үйлесімнің белгісі екенін айқын көрсетеді. Мерекенің тарихи тамырларына үңіле отырып, оның қазіргі қоғамдағы орны мен мәніне де ерекше назар аударылады. Материал оқырман бойында Наурызға деген жылы сезім мен ұлттық рухты оятуға бағытталған имидждік сипатта жазылған.

Наурызнама – көктемнің келуін, табиғаттың жаңаруын қарсы алатын мерекелік мәдени іс-шаралар кешені. Қазіргі таңда Наурызнама «Рухани жаңғыру» бағдарламасымен үндесіп, ұлттың тарихи жадысын оятып, жастарды ұлттық құндылықтарға тәрбиелеудің құралына айналды. Бұл мереке өткен мен бүгінді байланыстыратын рухани көпір іспеттес.