Баяндамалар, реферат бойынша Ұстаздарға арналған оқу әдістемелік материалдар

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған

дене шынықтыру пәніне арналған мақала

Бастауыш сынып оқушыларының әдемі жазу дағдыларын қалыптастыру білім беру процесінің маңызды аспектілерінің бірі болып табылады.

Мектеп психологтарына пайдалы.Жеке тұлғаны қалыптастырудағы психологтың рөлі.

Ғалым, академик Қаныш Имантайұлы Сәтбаевтың туғанына 125 жыл толуына орай жазылған ғылыми мақала

"Баланың толерантты мәдениетін дамыту". Жас өспірім тәлім-тәрбиені, адамгершілік қасиеттерді үлкендерден, тәрбиешілерден насихат жолымен емес, тек шынайы көру, сезім қатынасында ғана алады.

Қаланың жаңа келбеті Заманауи қоғамның дамуымен қалаларымыз да өзгеріп, жаңаруда. Қаланың жаңа келбеті – бұл тек сыртқы көрініс емес, сонымен қатар оның рухы, мәдениеті және адамдардың өмір сүру сапасы. Бүгінгі күні әрбір қала өзіндік ерекшелігімен, жаңа архитектуралық жобаларымен, экологиялық тазалығымен және тұрғындардың әлеуметтік өмірімен ерекшеленеді. 1. Архитектураның эволюциясы Кез келген қаланың келбеті оның архитектурасына байланысты. Заманауи архитектура классикалық стильдерден алыстап, жаңа технологияларды қолдана отырып, адамдардың қажеттіліктерін ескеруге бағытталған. Мысалы, соңғы жылдары әлемнің ірі мегаполистерінде «жасыл» ғимараттардың саны артып келеді. Бұл ғимараттар экологиялық таза материалдардан салынған, энергия тиімділігін арттыру мақсатында жобаланады. Олар тек сыртқы көрініспен ғана емес, сонымен қатар тұрғындардың өмір сүру сапасын арттыруға да бағытталған. Жасыл ғимараттар ауа сапасын жақсартуға, энергияны үнемдеуге, суды қайта пайдалануға мүмкіндік береді. Мысалы, Лондон мен Дубайдағы заманауи ғимараттар күн энергиясын пайдаланып, өздерінің электр энергиясын өндіре алады. Осындай технологиялар қала тұрғындарының экологиялық жағынан таза ортада өмір сүруіне мүмкіндік береді. 2. Қоғамдық кеңістіктер Жаңа қала келбеті, ең алдымен, қоғамдық кеңістіктердің өзгеруімен байланысты. Аулалар, саябақтар, скверлер мен жағажайлар – бұл адамдардың демалуы, қарым-қатынас жасауы, мәдени іс-шараларға қатысуы үшін қажетті орындар. Заманауи қалаларда жаяу жүргіншілер мен велосипедшілерге арналған жолдардың көбеюі, көлік ағынының азаюы – тұрғындардың өмір сапасын арттыруға бағытталған шаралар. Қоғамдық кеңістіктердің дизайны адамдардың рухани әлемін байытады. Әсіресе, жастардың мәдени дамуына ықпал ететін орындар, мысалы, креативті хабтар, көркем галереялар, өнер алаңдары, тұрғындардың өзара байланысын нығайтады. Мұндай кеңістіктер адамдардың шығармашылық қабілеттерін оятып, мәдениетті дамытуға көмектеседі.

Тіл мемлекеттің, халықтың рухани байлығы. Ана тілінің қадір — қасиетін біле білген халқымыз оны ұлттың рухына, қазына байлығына теңейді.Өйткені, тіл – халықтың ұлттық болмысы. Адамды мұратқа жеткізетін – ана тілі мен ата дәстүрі. «Тіл халқымызбен бірге туып, біте қайнасып келе жатқан «мәңгілігінің мәңгілігі», ұлтымыздың төлқұжаты, рәміздік белгісі, мәдениетіміздің мәйегі, рухани әлемнің сарқылмас қазынасы», — деп жазушы Ғабит Мүсірепов туған тілінің құндылығына жоғары баға берген. Тілдің осындай құдіретін терең түсініп, қадірлей білген халқымыз оны көшіп жүрсе де ұрпақтан –ұрпаққа таза күйінде жеткізді. Мәңгілік еліміздің –мәңгілік тілі жасай берсін десек,ана тілімізді қастерлеп,мерейін өсіріп,мәртебесін сақтап қалуымыз керек.

Жәңгір мектебі — қазақ балаларына арналған алғашқы мектеп. Арада екі ай өткеннен кейін, 1841 жылы 6 желтоқсанда қазақ балалары үшін ашылған тұңғыш мектеп дүниеге келді. Жәңгір хан бұл мектепті 1848 жылдан өз қарамағына алып, жыл сайын оның қажетіне 1404 сом ақша беріп отырған. Мектепте шекті аспаптар оркестрі, хор және бай кітапхана болған. Жәңгір метебінен талай белгілі адамдар білім алып шықты. Олардың қатарында М.-С. Бабажанов пен М.Бекмұхамедов, Ш.Бөкеев пен Ұ.Қарашев, Ұ.Жәңгірұлы мен Р.Құрманғалиев, Ш.Жексенбаев, т.б. бар.

Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту жөніндегі мақала түрі

Шет тілі сабағында критериалды оқушыларға тиімді пайдала отырып білім сапаны арттыру

Этносольфеджио это одно из молодых направлений русло которого обращены возрождение музыкальной культуры посредством музыкального воспитания направленных на формирование музыкального слуха и музыкального мышления обучаем

Деңгейлеп саралап оқыту технологиясының мақсаты мен міндеттері

Құлан өлкесінің әр төбесі, әр белесі ертегі, топырағын басып қалсаң бір ертегі сыр шертеді. Ұлан-байтақ тарихымызды жан-жақты зерделеу жолында біздің Құлан өлкесі әлі де зерттеліп келеді. Осы тұрғыдан алғанда қазақ мемлекеттілігінің іргетасының қалануының негізінде де ұлы мәдениет пен өркениеттердің шамшырағындай болған қалаларымыздың мәртебесі қашанда жоғары. Солардың бірі – Құлан қаласы. Әр өңірдің өзі¬нің тарихи мекені, көне жұр¬ты болғанмен, бұл да айналып кел¬генде қазақтың тарихына қа¬тыс¬ты құндылықтарға ұласады. Кезінде бабалардың жүріп өткен ерлік жолы, ұстанған салты мен ғұр¬пы да Ұлы Даланың болмысында тұнып тұр. Күн өткен сайын Ұлы Даламыздағы тарихи ны¬сандардың құндылығы артып, құ¬пиясы ашылып, ғажайыбы танылып келеді. Мұның бәрі де¬ ғасырлар мен дәуірлердің сабақ¬тастығына ұласып, тұтас бір тарихи әлемді құрайды. Көнеден келе жатқан Жібек жолы бойынан орын тепкен қасиетті мекеннің әр тасы мен тауы, жотасы мен белі тұнған тарих екені белгілі. Атадан балаға мирас болған кең байтақ жеріміздің әрқайсының аталуы мен сол атаудың қойылу тарихы үлкен бір ғылыми зерттеу мен зерделеуді қажет етеді. Жамбыл облысы, Т.Рысқұлов ауданы, Ақыртөбе ауылының солтүстік шығысында жатқан «Әулие Топағаш» жері -көпке беймәлім, бірлі-жарым адамдар білмесе, қалың жұртшылық әлі де ат басын тіремеген киелі құт мекен. Бұл жер туралы ел арасында айтылған әңгіме де аңызға бергісіз оқиғалар да көп. Сол мекеннің заңды егесі атанып отырған шырақшы Ғалымжан Әбітұлы Ұзақбаев ағаның Әулие Топағаш тарихы туралы айтары көп: … жер тарихын 1400 жылдардан бастайды. 1378 жылдар шамасында дүниеге келген Мақтым Ағзам Қожаның немересі Нүриләнің ( Домалақ ана ) өрнек тоқыған жері делінеді ел арасында тараған әңгімелерде. 1726 жылдары Болат ханның тұсында, Бөгенбай батыр басшылық жасап, үш жүздің басын құрап, Әбілхайыр бас сарбаз атанып, осы «Әулие Топағаштың» маңында жаудың бетін қайтарғандықтан, жер атауы «Сұмқайтты» деп аталып кеткені туралы да дерек бар. Бұл-«Сұмырай жаудың беті қайтты» деген сөзден қалғанының дәлелі. Осы шайқаста қазақтың көптеген киелі батырлары, әулие азаматтары көз жұмып,осы тұста жерленгені туралы көне көз қариялар айтып өткен делінеді. Әулие Топағашқа кірген бетте ғасырдан-ғасырға жалғасқан терең құдықтан су ішіп, ниет ету, топтанып өскен әр ағаштың тұсында тілек тілеп, ағып тұрған түрлі сұйықтық суларды ем ретінде ішу –бұл жердің киелі жер екендігіне көз жеткізгендей. Бірақ осынау тылсымға толы жердің арнайы мамандар мен ғалымдар тарапынан зерттелмей, тарихы түгелімен қаралмай жатқаны өкінішті. Топтана өскен сол талдардың жапырағы үш түрлі сипатта өскен. Өсіп жатқан әр ағаштың өзіндік атауы мен емдік қасиеті бар,-дейді шырақшы. Біз білмейтін сырлары көп жердің тылсымға толы екендігін мен де аңғардым.

Құлан өлкесінің әр төбесі, әр белесі ертегі, топырағын басып қалсаң бір ертегі сыр шертеді. Ұлан-байтақ тарихымызды жан-жақты зерделеу жолында біздің Құлан өлкесі әлі де зерттеліп келеді. Осы тұрғыдан алғанда қазақ мемлекеттілігінің іргетасының қалануының негізінде де ұлы мәдениет пен өркениеттердің шамшырағындай болған қалаларымыздың мәртебесі қашанда жоғары. Солардың бірі – Құлан қаласы. Әр өңірдің өзі¬нің тарихи мекені, көне жұр¬ты болғанмен, бұл да айналып кел¬генде қазақтың тарихына қа¬тыс¬ты құндылықтарға ұласады. Кезінде бабалардың жүріп өткен ерлік жолы, ұстанған салты мен ғұр¬пы да Ұлы Даланың болмысында тұнып тұр. Күн өткен сайын Ұлы Даламыздағы тарихи ны¬сандардың құндылығы артып, құ¬пиясы ашылып, ғажайыбы танылып келеді. Мұның бәрі де¬ ғасырлар мен дәуірлердің сабақ¬тастығына ұласып, тұтас бір тарихи әлемді құрайды. Көнеден келе жатқан Жібек жолы бойынан орын тепкен қасиетті мекеннің әр тасы мен тауы, жотасы мен белі тұнған тарих екені белгілі. Атадан балаға мирас болған кең байтақ жеріміздің әрқайсының аталуы мен сол атаудың қойылу тарихы үлкен бір ғылыми зерттеу мен зерделеуді қажет етеді. Жамбыл облысы, Т.Рысқұлов ауданы, Ақыртөбе ауылының солтүстік шығысында жатқан «Әулие Топағаш» жері -көпке беймәлім, бірлі-жарым адамдар білмесе, қалың жұртшылық әлі де ат басын тіремеген киелі құт мекен. Бұл жер туралы ел арасында айтылған әңгіме де аңызға бергісіз оқиғалар да көп. Сол мекеннің заңды егесі атанып отырған шырақшы Ғалымжан Әбітұлы Ұзақбаев ағаның Әулие Топағаш тарихы туралы айтары көп: … жер тарихын 1400 жылдардан бастайды. 1378 жылдар шамасында дүниеге келген Мақтым Ағзам Қожаның немересі Нүриләнің ( Домалақ ана ) өрнек тоқыған жері делінеді ел арасында тараған әңгімелерде. 1726 жылдары Болат ханның тұсында, Бөгенбай батыр басшылық жасап, үш жүздің басын құрап, Әбілхайыр бас сарбаз атанып, осы «Әулие Топағаштың» маңында жаудың бетін қайтарғандықтан, жер атауы «Сұмқайтты» деп аталып кеткені туралы да дерек бар. Бұл-«Сұмырай жаудың беті қайтты» деген сөзден қалғанының дәлелі. Осы шайқаста қазақтың көптеген киелі батырлары, әулие азаматтары көз жұмып,осы тұста жерленгені туралы көне көз қариялар айтып өткен делінеді. Әулие Топағашқа кірген бетте ғасырдан-ғасырға жалғасқан терең құдықтан су ішіп, ниет ету, топтанып өскен әр ағаштың тұсында тілек тілеп, ағып тұрған түрлі сұйықтық суларды ем ретінде ішу –бұл жердің киелі жер екендігіне көз жеткізгендей. Бірақ осынау тылсымға толы жердің арнайы мамандар мен ғалымдар тарапынан зерттелмей, тарихы түгелімен қаралмай жатқаны өкінішті. Топтана өскен сол талдардың жапырағы үш түрлі сипатта өскен. Өсіп жатқан әр ағаштың өзіндік атауы мен емдік қасиеті бар,-дейді шырақшы. Біз білмейтін сырлары көп жердің тылсымға толы екендігін мен де аңғардым.

Ағылшын тілі сабағында сандық технологияны қолданудың маңызы

Тараз тарихы көзі ашық, көкірегі ояу кімді де болса енжар қалдырмаса керек. Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев айтқандай, ол — рухани байлығымыздың алтын діңгегі. Ол — қазақ халқының мөлдір бастауларының бірі, бабаларымыздың өлмес көзі. Таразды тану — қазақ тарихын таратып, қырық қатпар астарын, ара жігін айыру. Тараз тарихы — қазақ үшін шығыстың ұлы Жібек жолы. Адамның алпыс екі тамыры сияқты еліміздің ықлым заманғы болмыс-бітіміне, табиғатына, өнері мен өміріне, мәдениеті мен әлеуметтік жай-күйіне тереңдеп алып кетеді. Тараз қаласы – тарихтың даму барысында өзіндік ерекшілігі бар көне қалалардың бірі. Сан ғасырлар тарихтың құпиясын бойына жиып жатқан осы қала туралы парсы тілінде жазылған көне жазбаларда деректер сақталған. Оларда қаланың атауы «Тараз», «Талас», «Банки», «Ианги» немесе «Ианки» деп аталғаны жөнінде мәліметтер кездеседі.

Абай-ұлы ақын, жазушы, ойшыл, дана, философ, композитор, ағартушы, қайраткер, реформатор, қазақ әдебиетіне елеулі үлес қосқан тұлға. Қазіргі таңда Абайды білмейтін қазақ, ол туралы естімеген адам бүкіл әлемде жоқ десек те қателеспеспіз. Абай өз соң бүгінгі күні көптеген әлем тілдеріне аударылуда, Абайды әлем мойындауда. Ұлы ақын, философтың өмірден озғанына көп болса да, жыл арамыз алшақтаса да, оның мол мұрасы мен өр тұлғасы қазақ халқымен күннен күнге жақындай түсуде. Ұлы Абайдай перзенті бар қазақ-бақытты ел.

Ынталандыру әдістерінің түрлері олардың сабақ барысында қолданысы

Жаңа технологияларды пайдалана отырып, бастауыш сыныптарда білім сапасын көтеру білімнің басты негізі болып табылады.

АЛЕКСАНДР СЕРГЕЕВИЧ ПУШКИН Пушкин есть явление чрезвычайное, и, может быть, единственное явление русского духа. Это русский человек. В нем русская природа, русская душа, русский язык, русский характер.