Биология Ғылыми жұмыстар бойынша Ұстаздарға арналған оқу әдістемелік материалдар

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған

Дүние жүзінде төменгі және жоғары сатылы су өсімдіктерінің көптеген түрлері өседі. Су қоймаларында олар әр түрлі байланыс қауымдастық құрады, өсу ерекшеліктеріне, дамуына, өнімділігіне қарай әр қайсысы белгілі бір түрге гидрофидтік құрамға кіреді. Шаруашылық жағынан қарағанда өсімдіктердің құндылығы бірдей емес олардың құрамдық түрлеріне байланысты. Көп тұрып қалған су қоймасынан алынған суды микроскоппен қарап, одан жылдам жүзіп жүрген тірі жасыл нүктелерді көруге болады. Бұл да бір клеткалы жасыл балдыр — хламидомонада (Жасыл балдырлар типі). Ол жақсы дамыған екі талшықтарының көмегімен еркін жүзеді. Ағынды сулардан жасыл түсті ұзын жіпті табу оп-оңай. Бұл жіп пішінді балдырлар. Олардың ішінде вошерия, улотрикс, т.б. сол сияқты түрлері кең тараған. Олар көп клеткалы, бірақ құрылысы өте қарапайым болады. Сәл ғана үлкейтіп, микроскоппен қарағанда жіптің цилиндр тәрізді жеке клеткалардан ұштары арқылы өз ара жалғасып тұрғандығын көруге болады, бірақ олар бір-бірінен қабық арқылы мүлде оқшауланған. Сондай-ақ мөлдір қабық арқылы түссіз цитоплазмадан ашық реңді хлорофилл көрінеді, бірақ ол жоғары сатыдағы өсімдіктердегідей жеке дәнек түрінде емес, тұтаскан хроматофор қалпында болады. Спирогира балдырының, хроматофоры ерекше әдемі.

Энергетикалық сусын – психикалық және физикалық ынталандыруды қамтамасыз ететін сусын ретінде жарнамаланатын стимулятор, әдетте құрамында кофеин бар сусын түрі. Газдалған болуы немесе болмауы мүмкін және құрамында қант, басқа тәттілендіргіштер, шөп сығындылары, таурин және аминқышқылдары болуы мүмкін.

Оқыту үздіксіз дамып отыратын үрдіс болғандықтан, оны дамыту «көзін» табу керек. Биология сабағында білім алушылардың пәнге қызығушылығын арттырып, пәнді терең түсінуде модельдеу әдісін көрнекілік, түсіндіру құралы ретінде пайдалану тиімділігінің маңызы өте зор. Модельдеу әдісінің тиімділігі: Теорияны терең меңгеру, танымдық қабілетін арттыру; Білім алушының ынтасын арттыру; Модель құру процесін ойынды еске түсіру; Ғылыми еңбек дағдысын арттыру; Топтағы жұмыста еркін қарым-қатынас жүзеге асыру; Шығармашылық дағдыларын дамыту; Есте сақтау түрлерін жүзеге асыру; Қол маторикасын дамыту; Көрнекілік ретінде пайдалану. Зерттеу нысаны: Биология сабағы. Зерттеу мақсаты: Биологияны оқытуда модельдеу әдісін пайдалану, модель жасау технологиясын игеру. Зерттеудің міндеттері: биология сабағында модельдеу әдісін пайдалану арқылы білім алушылардың ой-өрісін кеңейту; биологиялық құбылыстарды, заттарды модельдеу арқылы теориялық алған білімдерін модельдер жасау арқылы білімді тереңірек алуға жағдай жасау; білім алушыларға биологиялық модельдерді жасату арқылы шығармашылық, тәжірибелік эксперименттер жүргізуге мүмкіндік беру.

Бүгінгі таңда Каспий теңізінің экологиялық жағдайы өте күрделі, апат алдында тұр. Бұл экожүйе табиғаттың да, адамның да әсерінен өзгереді. Бұрын теңіз балық ресурстарына бай болған, бірақ қазір кейбір балық түрлеріне жойылу қаупі төнді. Сонымен қатар, теңіз организмдерінің жаппай аурулары, уылдырық шашатын жерлердің азаюы туралы ақпарат бар. Теңіздің жекелеген учаскелерінде өлі аймақтар пайда болды. Тағы бір проблема – теңіз деңгейінің ауытқуы, судың төмендеуі, су беті мен жағалау аймағының қысқаруы. Теңізге ағатын өзендерден келетін су мөлшері азайды. Бұған гидроқұрылыстар салу және өзен суларын су қоймаларына бұру ықпал етті.

Адамзат денсаулығының экологиялық өзгерістер әсерінен ауру ағзаға айналуын ғылыми тұрғыдан зерттей отырып, экологиялық проблемаларды шешу жолдарын қарастыру. Біздің өмір сүріп отырған қоғамымызда саналылығымен ерекшеленіп, өмір сүру қабілеті арқылы дараланып, қоғамды алға қарай өркендетіп, ұрпақ жалғастығын дамытып отырған тіршілік иесі – адамның пайда болуы ең құдіретті және маңызды мәселенің бірі. Адамның ерекше қасиеттері арқылы оны танып білeге болады. Адам – еңбегі мен қызметі арқылы танылып, алдымен өзіне сонан соң қоғамға пайда әкеледі. Жоғарыда айтқандай қоғамды білімі мен шеберлігінің арқасында дамытып, ғылым мен техниканы, өндірісті алға өркендеткен сайын экологияның нашарлауы жаһандық проблема болып отыр. Адам мен табиғат өте тығыз байланыста болғандықтан экологияның адам ағзасына әсері күшті екендігі белгілі.Адамның басты байлығы – денсаулығы. Дені сау адамның қол жеткізер биіктері де көп болады. Әр өңірдің өндіріс көздері мен орналасу жеріне сай түрлі экологиялық мәселелер бар. «Жақсы ізгі қоғам құру үшін ең алдымен сол қоғам мүшелерінің денсаулығынан бастау керек» дейді ғалымдар. Сол себепті, Хромтау ауданында ірі өндіріс орындарының халық денсаулығына әкелетін зияны жөнінде зерттеу жұмысын жүргіздім. Ең маңыздысы ауа мен судың біздің ағзамызға өндіріс арқылы тигізіп жатқан зияны негізге алынды.Адамзат денсаулығының экологиялық өзгерістер әсерінен ауру ағзаға айналуын ғылыми тұрғыдан зерттей отырып, экологиялық проблемаларды шешу жолдарын қарастыру. Біздің өмір сүріп отырған қоғамымызда саналылығымен ерекшеленіп, өмір сүру қабілеті арқылы дараланып, қоғамды алға қарай өркендетіп, ұрпақ жалғастығын дамытып отырған тіршілік иесі – адамның пайда болуы ең құдіретті және маңызды мәселенің бірі. Адамның ерекше қасиеттері арқылы оны танып білeге болады. Адам – еңбегі мен қызметі арқылы танылып, алдымен өзіне сонан соң қоғамға пайда әкеледі. Жоғарыда айтқандай қоғамды білімі мен шеберлігінің арқасында дамытып, ғылым мен техниканы, өндірісті алға өркендеткен сайын экологияның нашарлауы жаһандық проблема болып отыр. Адам мен табиғат өте тығыз байланыста болғандықтан экологияның адам ағзасына әсері күшті екендігі белгілі.Адамның басты байлығы – денсаулығы. Дені сау адамның қол жеткізер биіктері де көп болады. Әр өңірдің өндіріс көздері мен орналасу жеріне сай түрлі экологиялық мәселелер бар. «Жақсы ізгі қоғам құру үшін ең алдымен сол қоғам мүшелерінің денсаулығынан бастау керек» дейді ғалымдар. Сол себепті, Хромтау ауданында ірі өндіріс орындарының халық денсаулығына әкелетін зияны жөнінде зерттеу жұмысын жүргіздім. Ең маңыздысы ауа мен судың біздің ағзамызға өндіріс арқылы тигізіп жатқан зияны негізге алынды.

Адамзат денсаулығының экологиялық өзгерістер әсерінен ауру ағзаға айналуын ғылыми тұрғыдан зерттей отырып, экологиялық проблемаларды шешу жолдарын қарастыру. Біздің өмір сүріп отырған қоғамымызда саналылығымен ерекшеленіп, өмір сүру қабілеті арқылы дараланып, қоғамды алға қарай өркендетіп, ұрпақ жалғастығын дамытып отырған тіршілік иесі – адамның пайда болуы ең құдіретті және маңызды мәселенің бірі. Адамның ерекше қасиеттері арқылы оны танып білeге болады. Адам – еңбегі мен қызметі арқылы танылып, алдымен өзіне сонан соң қоғамға пайда әкеледі. Жоғарыда айтқандай қоғамды білімі мен шеберлігінің арқасында дамытып, ғылым мен техниканы, өндірісті алға өркендеткен сайын экологияның нашарлауы жаһандық проблема болып отыр. Адам мен табиғат өте тығыз байланыста болғандықтан экологияның адам ағзасына әсері күшті екендігі белгілі.Адамның басты байлығы – денсаулығы. Дені сау адамның қол жеткізер биіктері де көп болады. Әр өңірдің өндіріс көздері мен орналасу жеріне сай түрлі экологиялық мәселелер бар. «Жақсы ізгі қоғам құру үшін ең алдымен сол қоғам мүшелерінің денсаулығынан бастау керек» дейді ғалымдар. Сол себепті, Хромтау ауданында ірі өндіріс орындарының халық денсаулығына әкелетін зияны жөнінде зерттеу жұмысын жүргіздім. Ең маңыздысы ауа мен судың біздің ағзамызға өндіріс арқылы тигізіп жатқан зияны негізге алынды.

Аквариум – бұл экожүйенің барлық белгілері бар кішкентай экожүйе. Жасанды, яғни адамның көмегімен жасалғанына қарамастан, оның мысалында негізгі биологиялық және экологиялық заңдылықтарды байқау оңай. Аквариум экожүйе ретінде қарапайым және түсінікті модель болып табылады. Ол көбінесе мектептер мен колледждерде түсіндіру үшін қолданылады. Экожүйе, анықтама бойынша, тіршілік ету ортасы мен тірі организмдердің бірлігі болып табылады. Экожүйенің ішінде әр организм өзінің биологиялық рөлін орындайды, жүйенің жалпы тепе-теңдігін сақтайды және заттардың айналымына қатысады.

Замиокулкастардың алғашқы сипаттамасы 1828 жылдан басталады, оны өте танымал шетелдік тропикалық мәдениеттерді жинаушы Конрад Лодижес берген. Зауыт Caladium zamiifolium Lodd ретінде сипатталған. Жиырма жылдан астам уақыт өткен соң, Генрих Вильгельм Шоте бұл атауды Zamioculkas Loddjes деп өзгертті. Бірнеше онжылдықтардан кейін Zamioculcas zamiifolia атауының заманауи, ең соңғы және ең танымал нұсқасы Берлин ботаникалық бағының директоры Адольф Энглермен тіркелді.

Представители рода Роза, глубоко вошли в жизнь человека, его культуру, быт и традиции. Разнообразие сортов, форм и гибридов роз поражает - на момент 2000 года в мире насчитывалось свыше 24000 сортов (Сурина, Сурина. 2002). При этом природных видов насчитывается всего около 150-200 (по ряду источников до 400) видов (Хржановский 1958, Тахтаджан и др. 1981). На сегодняшний день роза применяется в качестве эфиромасличной, лекарственной и пищевой культуры (Магомедов, Мирошникова, Абдулгалимова 2003). А ее декоративные сорта традиционно являются одним из самых популярных растений в мировом декоративном садоводстве. Они используются в различных направлениях ландшафтного дизайна и флористики.

Чубушник часто ошибочно называют жасмином из-за сходства ароматов этих двух видов кустарников. На самом деле это разные культуры. Настоящий жасмин почти не встречается в садах, зато чубушник известен каждому. Тем не менее, название настолько прижилось, что многие садоводы знают это растение как садовый жасмин.

Менің зерттеу жұмысым тәлімбақта кәдімгі бөріқарақатты тұқыммен көбеюі жолдары жайдан жай алынған жоқ. Себебі қазіргі уақытта Қазақстанда жасыл көшеттермен барлық ұйымдарды, елді мекендерді, мектеп аулаларын көгалдандыру жұмыстарын рационалды көбеютуге көп көңіл бөлуде. Жасылдандыру жұмыстарын шешуге жолдары жастардың қолында. Тәлімбақта өзінің өсірген көшеттерін көгалдандыру жұмыстарына пайдалануға септігін тигізеді. Білім өте ауқымды болу керек сонда ғана дұрыс нәтижелі шешу жолдарын өз бетімен жүзеге асыруға болады. Бұл зерттеу жұмысы декоративті ағашты-бұталы тұқымдардың көбеюіне оңтайлы әдіс табуға, көшеттердің бойын, өсуін бақылауға және келешекте ағаш түрлерінің таралуына көмегі зор.

Экология ғылымы қашан да өзінің маңызын жоғалтпайтын салалардың бірі. Ал бұл жұмыста экологиялық пирамидалар туралы сөз етіле отырып, оны қазіргі уақыттағы қоршаған ортаның мәселелерімен сабақтастырып өтеді. Кілт сөздер: экологиялық пирамида, биомасса, энергия, табиғат, экожүйе, биоценоз.

Экожүйе компоненттері

Қазіргі таңда бізді қоршаған әлем ластану үстінде. Қоршаған орта қандай заттардан зардап шегіп, ластанып жатқану туралы баяндалған және плпстмассаның қоршаған ортаға тигізер зияны туралы да айтылған.

оқушыларға

оқушыларға

оқушыларға

оқушыларға

оқушыларға

ғылыми жоба "Зерде " сырттай байқауы 1 - 7 сыныптар арасында өткен Ауданнан ІІ орын алдық Облыстан сертификат иеленді оқушым Жақсығали Жұлдыз Бекболатқызы 7 - сынып оқушысы