Қазақ әдебиеті Ғылыми жұмыстар бойынша Ұстаздарға арналған оқу әдістемелік материалдар

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған

Бұл ғылыми жобада Махамбет Өтемісұлы өлеңдеріндегі тарихи шындықты, яғни ғылыми жобаның тууына негіз болған Жәңгір хан мен Баймағамбет сұлтан туралы тарихи жағдайдың мән-маңызын зерделеп, сол кездің дәуір тынысына талдау жасалады. Сонымен қатар ақынның шығармашылық ой-өзегінің туу үрдісі, оған ықпал еткен басты тарихи, қоғамдық-әлеуметтік факторлар анықталады. Махамбет поэзиясына негіз болған өмір шындықтары айтыла отырып, оның өмір шындығынан өнер туындысын жасау жолындағы шығармашылық ойлау даралығы, өлеңдеріндегі көркемдік элементтерді қолданудағы шеберлігі, сөз саптауы пайымдалады және трагедиялық қаһарман – Исатайдың, лирико –трагедиялық қаһарман ретіндегі ақынның өз «мені»–нің кескіндері және Жәңгір хан–Баймағамбет образдар жүйесі жеке-жеке талданады.

Фaризa aпaмыздың үлгі-өнеге тұтaр пoэзиясы мен қыз бaлaлaрғa берер үлгісін жaс буындaрғa нaсихaттaу aрқылы қoғaмдaғы бүгінгі қыздaрымыздың бaқытты жaр, үлгілі әйел, aяулы aнa бoлуынa, өз қырлaры мен сырлaры көп дaрa тұлғa бoлып қaлыптaсуынa ықпaл еткім келеді.

Материалда қысқаша мақала берілген. Бұл мұғаліммен бірге жасалған жұмыс.

Бұл материалда ғылыми жұмыспен айналысатын оқушыларға өте пайдалы ақпараттар жинақталған

Газет маңызын барынша түсіндіре отырып, ғаламтордан артықшылығын көрсету.

Әбіш Кекілбаевтың «Үркер» романындағы азаматтық үні мен ұлттық болмысы, сол заманның тарихи тұлғаларының рөлдерін зерттеуді қажет етеді. Романдағы кейіпкерлерінің адами қасиеттерін дәріптеу, қазақ халқының салт-дәстүрлерін, мәдениетін, тарихын қастерлеу, адам жанын ізгілендіру мақсатын көзделді. Сонымен қатар, Ә.Кекілбаевтің шығармашылығы жайылы шетелдіктердің көзқарастары мен оның шығармаларына берілген бағасы туралы.

Оқушы бұл ғылыми жұмысты жазар екен, Ұлы Абайдың ұлылығын дәріптеп, оның туындыларын осы күнгі өсіп келе жатқан ұрпаққа насихаттайды. Абай 23 тамыз 1845 ж. қазіргі Семей облысының Шыңғыс тауларында Қарқаралының аға сұлтаны Құнанбайдың төрт әйелінің бірі, екінші әйелі Ұлжаннан туған. Ақынның арғы тегі Орта жүз Тобықты Арғын ішіндегі Олжай батырдан басталады.

Оқушы өзінің ғылыми жобасында Қыз Жібек шығармасын толық қамтыған. Жанр түрлерін зерттеген. Мәліметтерді, деректерді өз жасына лайық таба білген. Деректермен дәлелдеген.Оқушы бұл жобаны жазу барысында кенінен дайындалғанын байқатты

Жырда көне тарих жөнінен мол мағлұматпен қатар ерекше бағдар беретін сипаттаулардың бірегейі – қазақтың бұрынғы сән-салтанаты суреттелетін көріністер.

Жобада М.Байғұтұлының желтоқсан тақырыбына арналған «Жоғалған жұрнақ» әңгімесінің поэтикалық ерекшеліктері талданады. Еліміз тәуелсіздік алғасын, өткенімізге көз жіберу мақсатында бұрын айтуға тыйым салынған «жабық» тақырыптардың бірі - Желтоқсан көтерілісі. Қазақтың қылшылдаған қыз-жігіттерінің көз жасынан тұратын бұл тақырыпты біраз қаламгерлер өз шығармаларына арқау еткені белгілі. Желтоқсан ызғарын да тұңғыш аңғарған жазушылардың бірі – Мархабат Байғұтұлы. Ол іс-әрекеті, мінез-құлқы өзгеше кейіпкерлердің бейнесін сомдауға талпынды. Осы талданып отырған әңгіме тақырыбы қазақ халқы үшін ел Тәуелсіздігінің бастаулары болған желтоқсан тақырыбының өзектілігі, саяси-әлеуметтік дискурсының көкейтестілігі, идеялық-эстетикалық жүгінің зәрулігімен ғана емес, шығарма композициясында қолданылған әдіс-тәсілдердің молдығында, шығарма жанрымен үйлесім, үндестігі мен жарасымдылығы жайында әңгіме етуге тұрарлық жаңалығымен бағалы.

шолпының түрлері

Мағжан Жұмабаевтың өлеңінің мағынасына мән беру

Болашаққа тәуелсіз мемлекет ретінде қадам басқан қазақ жастарын, келешекті тәрбиелеуде, Ә.Кекілбаев шығармашылығы орасан зор ықпалын тигізеді деп білеміз. Сондықтан да, «Бір шоқ жиде» повесіндегі ұлттық сана» тақырыбында зерттеу жұмысын жүргізу – ғылыми жобамыздың басты мақсаты болып табылады. Осы арқылы ұлттық болмысты аша отырып, туған жер тақырыбын зерделеп;адами қарым-қатынастың озық үлгілері арқылы сүйіспеншілікті жан-жақты талдамақпыз. Біз өзіміздің ғылыми жобамызда жазушының «Бір шоқ жиде» туындысын алып қарастырмақпыз.

Өлеңгің негізгі иедеясымен танысу.

ҚАЗАҚСТАН туралы басталу жолын толық меңгеру.

Ақынның өмір баянымен танысу,сұрақтарға жауап беру.

Партфолиоға

Ұстаздар мен оқушыларға арналған

Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы (1845-1904) — ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер[1], либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен. Бұл материял қазақ тілі мен әдебиеттері мамандары аса кажет.

Портфолиоға байланысты әдістемелік құрал