Мақала 10 сынып бойынша Ұстаздарға арналған оқу әдістемелік материалдар

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған

Жасанды интеллект дене шынықтыру сабағында: оқушыға — жақсы техника мен мотивация, мұғалімге — жеңілдік пен тиімділік, ата-анаға — айқын бақылау, мектепке — заманауи даму әкеледі. Бұл технология дене шынықтыруды жаңа деңгейге көтеретін маңызды құрал.

1. Оқушыларға пайдасы ✅ Қимыл техникасын тез меңгереді ЖИ қателерді нақты көрсетіп, қалай дұрыс орындау керектігін ұсынады. ✅ Жеке ұсыныс береді Әр оқушының деңгейіне қарай арнайы жаттығу бағдарламасын жасайды. ✅ Мотивацияны арттырады Оқушылар өз нәтижесін цифрлық түрде көріп, жетістікті бақылауға қызығады. ✅ Қауіпсіздікті күшейтеді Қате орындаған қозғалысты ЖИ бірден көрсетіп, жарақаттың алдын алады. 2. Мұғалімге пайдасы ✅ Бағалауды жеңілдетеді ЖИ жаттығу санын, дәлдігін, жылдамдықты автоматты есептеп береді. ✅ Уақыт үнемдейді Мұғалім әр оқушыны жеке бақылап үлгермей жатқанда, ЖИ қосымша көмекші рөл атқарады. ✅ Сабақты тиімді жоспарлауға көмектеседі Талдау нәтижесі арқылы мұғалім оқушылардың әлсіз тұстарын анықтап, сабақ жоспарын жақсартады. ✅ Үлкен топпен жұмыс жеңілдейді Көп оқушы болған жағдайда ЖИ қимылдарды параллель бақылап, деректерді сақтайды. 3. Ата-аналарға пайдасы ✅ Бала денсаулығы жайлы нақты ақпарат алады Жүрек соғысы, қозғалыс саны, жүктеме мөлшері цифрлық түрде көрсетіледі. ✅ Жетістіктері анық көрінеді ЖИ баланың спорттағы даму динамикасын статистикамен көрсетеді. ✅ Қауіпсіздікке сенімділік артады ЖИ жарақат қаупін азайтып, қате қозғалыстарды анықтайды. 4. Мектепке пайдасы✅ Заманауи технологиялық орта қалыптасады Мектептің цифрлық келбеті күшейіп, инновациялық бағытта дамиды. ✅ Оқу сапасы артады Оқушы нәтижелері нақты талданады, тиімді әдістер таңдалады. ✅ Жарыстар мен спорт шараларын цифрландыруға мүмкіндік береді Мысалы: уақыт өлшеу, қашықтық есептеу, жылдамдық мониторингі. ✅ Мектеп беделін көтереді Инновациялық сабақтар ата-ана мен оқушыларға тартымды.

Жасанды интеллект (ЖИ) дене шынықтыру сабағын тиімдірек, қауіпсіз және қызықты ету арқылы барлық қатысушыға пайда әкеледі. оқушыға — жақсы техника мен мотивация,мұғалімге — жеңілдік пен тиімділік,ата-анаға — айқын бақылау,мектепке — заманауи даму әкеледі.Бұл технология дене шынықтыруды жаңа деңгейге көтеретін маңызды құрал.1. Оқушыларға пайдасы ✅ Қимыл техникасын тез меңгереді ЖИ қателерді нақты көрсетіп, қалай дұрыс орындау керектігін ұсынады. ✅ Жеке ұсыныс береді Әр оқушының деңгейіне қарай арнайы жаттығу бағдарламасын жасайды. ✅ Мотивацияны арттырады Оқушылар өз нәтижесін цифрлық түрде көріп, жетістікті бақылауға қызығады. ✅ Қауіпсіздікті күшейтеді Қате орындаған қозғалысты ЖИ бірден көрсетіп, жарақаттың алдын алады. 2. Мұғалімге пайдасы ✅ Бағалауды жеңілдетеді ЖИ жаттығу санын, дәлдігін, жылдамдықты автоматты есептеп береді. ✅ Уақыт үнемдейді Мұғалім әр оқушыны жеке бақылап үлгермей жатқанда, ЖИ қосымша көмекші рөл атқарады. ✅ Сабақты тиімді жоспарлауға көмектеседі Талдау нәтижесі арқылы мұғалім оқушылардың әлсіз тұстарын анықтап, сабақ жоспарын жақсартады. ✅ Үлкен топпен жұмыс жеңілдейді Көп оқушы болған жағдайда ЖИ қимылдарды параллель бақылап, деректерді сақтайды. 3. Ата-аналарға пайдасы ✅ Бала денсаулығы жайлы нақты ақпарат алады Жүрек соғысы, қозғалыс саны, жүктеме мөлшері цифрлық түрде көрсетіледі. ✅ Жетістіктері анық көрінеді ЖИ баланың спорттағы даму динамикасын статистикамен көрсетеді. ✅ Қауіпсіздікке сенімділік артады ЖИ жарақат қаупін азайтып, қате қозғалыстарды анықтайды. 4. Мектепке пайдасы✅ Заманауи технологиялық орта қалыптасады Мектептің цифрлық келбеті күшейіп, инновациялық бағытта дамиды. ✅ Оқу сапасы артады Оқушы нәтижелері нақты талданады, тиімді әдістер таңдалады. ✅ Жарыстар мен спорт шараларын цифрландыруға мүмкіндік береді Мысалы: уақыт өлшеу, қашықтық есептеу, жылдамдық мониторингі. ✅ Мектеп беделін көтереді Инновациялық сабақтар ата-ана мен оқушыларға тартымды.

Мен-Копжан Айдана Рахатқызы. Қарапайым ауылда өстім, менің журналистика жолындағы алғашқы қадамым дәл осы мақаладан басталмақ. Бұл салаға өз үлесімді қосу – мен үшін үлкен мәртебе. Алғашқы мақалам “Қаһармандық – қайсарлықтың белгісі” деп аталады. 16 желтоқсан күні көпшілікке жай ғана жұмыс істемейтін күн болып көрінуі мүмкін. Алайда бұл күннің артында ата-бабамыздың аққан қаны мен төгілген тері, еркіндікке деген асқақ арманы жатыр. Қазақ халқының көптен күткен жарық та нұрлы күні туып, басын тік көтерген сәті – дәл осы тәуелсіздік алған күннен басталды. Бұл тарихи оқиға әрбір жанның бойын тітіркендіріп, “Дербес Қазақстанның” гүлдену ғұмырының алғашқы іргетасы болды.

Тіліміздің мәртебесін биік ұстайық.

Петициялық қозғалыстың тарихи маңызына келсек, патша үкіметі қазақ халқының пікірімен санасуға мәжбүрлі болды. Петициялардың мәтінін жазғандар батылдық мен ұйымшылдықтың үлгісін танытты. Бірақ патша үкіметі петицияларда қойылған талаптарды орындауға құлық таныта қойған жоқ. Ол талаптар Ресей империясының отаршылдық саясатына сай келмейтін еді. Солай бола тұрса да петициялық қозғалыс жағымды рөлін атқарды қазақтар Ресейдің І, ІІ Мемлекеттік Думаларына депутат болып сайланды. Халық бұқарасына басшылық етуде, отаршыл билік орындарына ұйымдасқан түрде петициялар жолдаудың басы-қасында қазақ зиялыларының алдыңғы қатарлы өкілдері ерекше белсенділік көрсетті.

Әдебиет — адам өмірін, сезімін, қоғам мен табиғатты көркем тілмен бейнелейтін өнер. Ол адамды ойлануға, рухани бай болуға және жақсы қасиеттерге тәрбиелейді.

Жастар — ел ертеңі Жастар – елдің болашағы мен үміті. Олардың білімі мен белсенділігі елдің дамуына тікелей әсер етеді. Әр жас өз еліне пайдалы азамат болуға ұмтылуы керек.

Табиғатты қорғау — болашақты сақтау Табиғат – тіршіліктің көзі. Оны қорғау әр адамның парызы. Қоқысты дұрыс тастау, ағаш отырғызу, суды үнемдеу сияқты істер арқылы біз табиғатты сақтап, болашақ ұрпаққа таза орта қалдырамыз.

Еңбек — табыстың кілті Еңбек – табыстың және жетістіктің басты жолы. Адал еңбек еткен адам өз армандарына жетіп, қоғамға пайдасын тигізеді. Еңбекқорлық адамды тәртіпке, жауапкершілікке және мақсатқа жетуге баулиды.

Экология – табиғат пен адам арасындағы байланысты зерттейтін ғылым. Қоршаған ортаның ластануы, орманның жойылуы, судың және ауаның тазалығы – қазіргі ең өзекті мәселелердің бірі. Әр адам табиғатты қорғауға үлес қосуы керек: қоқысты дұрыс тастау, ағаш отырғызу, энергияны үнемдеу сияқты әрекеттер арқылы. Табиғатты аялау – өз болашағымызды қорғау деген сөз.

Бұл мақалада білімнің адам өміріндегі маңызы мен табысқа жетудегі рөлі туралы айтылады. Білім – адамның ой-өрісін кеңейтетін, мақсатқа жетуге жол ашатын ең үлкен күш екені түсіндіріледі. Автор әр адам оқу мен ізденістің арқасында өмірде өз орнын таба алатынын көрсетеді.

Бұл материалда тілдің ұлт өміріндегі маңызы баяндалады. Мақалада ана тілінің — халықтың рухани байлығы, мәдениеті мен тарихының айнасы екені айтылады. Қазақ тілін сақтау мен дамыту – әр азаматтың борышы екені атап көрсетілген. Негізгі ой – ана тілін қадірлеу ұлттың болашағын қамтамасыз етеді.

Бұл материалда тілдің ұлт өміріндегі маңызы баяндалады. Мақалада ана тілінің — халықтың рухани байлығы, мәдениеті мен тарихының айнасы екені айтылады. Қазақ тілін сақтау мен дамыту – әр азаматтың борышы екені атап көрсетілген. Негізгі ой – ана тілін қадірлеу ұлттың болашағын қамтамасыз етеді.

Ai-Media шығармашылық емтиханға дайындау орталығы туралы

Буллинг дегеніміз не? Оның қалай алдын алуға болады? Оның қандай түрлері бар?

В данной статье представлен опыт использования темы урока № 21 «Изменение данных. UPDATE» в рамках авторской программы «Основы SQL и работа с базами данных для развития функциональной грамотности».

Қазіргі қоғам қарқынды өзгерістерге ұшырап, білім беру жүйесіне жаңа талаптар қойып отыр. Осы өзгерістерге бейімделіп, жас ұрпаққа сапалы білім мен саналы тәрбие беру жолында аянбай еңбек ететін тұлға – ол **заманауи педагог**. Бұл ұғым тек мұғалімнің кәсіби білімін ғана емес, оның жан-жақты қабілетін, жаңашылдығын, технологияны меңгеруін және оқушының жүрегіне жол таба алуын білдіреді. Заманауи педагог қандай болу керек? Заманауи педагог – уақыт талабына сай, өзгеріске бейім тұлға. Ол тек тақырыпты түсіндіріп қана қоймайды, оқушыны ойлануға, сұрақ қоюға, өз көзқарасын білдіруге үйретеді. Сонымен қатар, заманауи ұстаз: * **Ақпараттық технологияны еркін меңгерген;** * **Инновациялық әдістерді қолдана алатын;** * **Оқушының қызығушылығына бейімделе алатын;** * **Тәрбиелеуші әрі шабыттандырушы тұлға.** Мұндай мұғалімнің сабағында тек білім беру емес, сонымен қатар жеке тұлғаны дамыту процесі жүреді. **Жаңашыл ұстаз – ел болашағының іргетасы** Бүгінде оқушылардың көбі сандық технологиямен ерте танысады. Олар смартфон, планшет, компьютер секілді құрылғыларды күнделікті пайдаланады. Осы орайда заманауи педагог бұл мүмкіндікті тиімді қолданып, сабақ барысында цифрлық платформаларды (мысалы, Kahoot, Quizizz, Google Classroom) қолдана отырып, білім берудің сапасын арттыра алады. Бұл – оқушыны қызықтырады, ынталандырады, әрі ақпаратты тез меңгеруге көмектеседі. **Педагог пен оқушы – серіктестер** Бүгінгі күні мұғалім мен оқушының қарым-қатынасы бұрынғыдай «тек бұйырушы мен тыңдаушы» деңгейінде емес. Қазіргі заман ұстазы оқушымен бірлесіп жұмыс істейтін, оны тыңдай алатын, пікірін құрметтейтін серіктеске айналуда. Бұл әдіс шәкірттің өзін еркін сезінуіне, ойлау қабілетінің дамуына және өзіне деген сенімнің артуына сеп болады. **Қорытынды** Заманауи педагог – бұл білім берумен қатар, тәрбиелеудің, шабыттандырудың, өмірге бейімдеудің де шебері. Ол – тек пән мұғалімі емес, болашақ иелерін қалыптастырушы тұлға. Сондықтан қазіргі қоғам үшін мұғалімнің рөлі бұрынғыдан да маңызды. Жаңашыл, білімді, жанашыр ұстаз – болашақтың кепілі.

Зерттеу мақсаты: Генетикалық есептерді шешу арқылы тұқым қуалаушылық заңдылықтарын, олардың биологиялық сипаттамалары мен практикалық маңыздылығын анықтау. Зерттеу міндеттері: Генетикалық есептерді шешуде қолданылатын негізгі ұғымдарды, заңдылықтар мен әдістерді ғылыми тұрғыда сипаттай отырып, олардың биология пәніндегі орнын анықтау. Әртүрлі генетикалық есептердің құрылымын талдап, моногибридті, дигибридті және полигибридті будандастыру мысалдарын күрделі есептер арқылы шешу жолдарын ұсыну. Генетикалық есептердің адамның денсаулығы мен ауыл шаруашылығындағы маңыздылығын зерттеп, тұқым қуалайтын ауруларды анықтау мен алдын-алу ісіндегі рөлін көрсету. Оқушылардың генетикалық есептерді өз бетінше шешу дағдыларын дамытуға бағытталған әдістемелік ұсыныстар дайындап, білім беру процесіндегі практикалық тиімділігін дәлелдеу. Кіріспе: Генетика – тірі ағзалардың тұқым қуалаушылығы мен өзгергіштігін зерттейтін биологияның маңызды саласы болып табылады. Қазіргі таңда генетикалық есептерді шешу – орта мектеп биология курсының ажырамас бөлігіне айналып отыр. Себебі, генетикалық есептер арқылы оқушылар тұқым қуалаушылық заңдылықтарын, олардың тірі ағза дамуындағы және адам денсаулығын сақтаудағы рөлін терең меңгереді. Грегор Мендельдің ашқан тұқым қуалау заңдарына сүйене отырып, ғалымдар мен практиктер бүгінгі күні тұқым қуалайтын ауруларды ерте анықтау мен алдын алуда, ауыл шаруашылық дақылдарының өнімділігін арттыруда және жануарлардың жаңа тұқымдарын шығаруда маңызды жетістіктерге қол жеткізуде. Генетикалық есептерді шешу тек теориялық білім беріп қана қоймай, оқушылардың логикалық ойлауын, талдау, салыстыру, қорыту қабілеттерін дамытады. Қазіргі қоғамда генетика ғылымының маңызы арта түсті, себебі генетикалық зерттеулердің нәтижелері медицина, фармацевтика, ауыл шаруашылығы және биотехнология салаларында кеңінен қолданылады. Генетикалық есептерді шешу арқылы оқушылар тұқым қуалайтын аурулардың берілу жолдарын, мутациялардың салдарын, сонымен қатар селекция мен гендік инженерияда қолданылатын әдістерді меңгереді. Бұл өз кезегінде болашақ мамандарға қажетті дағдыларды қалыптастырады және олардың ғылыми дүниетанымын кеңейтеді. Генетикалық есептерді шешу барысында оқушылар нақты өмірлік жағдайларды модельдеу арқылы биологиялық процестердің мәнін түсінеді, бұл биология пәнінің практикалық маңыздылығын арттырады. Мысалы, генетикалық есептерді шешу нәтижесінде оқушылар болашақ ұрпақтың белгілі бір тұқым қуалайтын ауруға шалдығу ықтималдығын бағалай алады немесе ауыл шаруашылығында тиімді будандастыру әдістерін анықтай алады. Сонымен бірге, генетикалық есептерді меңгеру арқылы оқушылар ғылыми зерттеу әдістерін, эксперимент жүргізу принциптерін үйренеді және өз бетінше шешім қабылдау дағдыларын дамытады. Қазіргі таңда адамзат алдында тұрған тұқым қуалайтын аурулардың таралуын азайту, ауыл шаруашылығы өнімділігін арттыру, экологиялық таза өнімдер өндіру секілді мәселелер генетика ғылымының дамуына тікелей байланысты. Осыған орай, мектепте оқытылатын генетикалық есептердің практикалық маңызы өте жоғары. Бұл тақырып бойынша білім алу оқушылардың биологияға деген қызығушылығын арттырып қана қоймай, олардың ғылыми және кәсіби бағытталуына да ықпал етеді. Жалпы алғанда, генетикалық есептерді шешу – биология ғылымының теориялық және практикалық аспектілерін байланыстырушы көпір іспетті. Бұл тақырыптың өзектілігі бүгінгі күнде генетика ғылымының қарқынды дамуы, оның медицина мен ауыл шаруашылығындағы қолданысының кеңеюімен тікелей байланысты. Сонымен қатар, генетикалық есептерді меңгеру арқылы оқушылар қоғам алдында тұрған күрделі биологиялық мәселелердің шешімін табуда белсенді рөл атқара алады. 3. Негізгі бөлім мақала Негізгі бөлім Генетикалық есептерді шешудің теориялық негіздері Генетика ғылымының дамуы қазіргі заманғы биологияның негізін қалаушы бағыттарының бірі болып табылады. Әсіресе, генетикалық есептерді шешу арқылы тұқым қуалаушылық заңдылықтарын анықтау биология ғылымының теориялық және практикалық мәселелерін шешуде маңызды орын алады. Бұл есептерді шешу барысында оқушылар Г.Мендельдің, Т.Морганның және басқа да генетик-ғалымдардың ашқан заңдылықтарына сүйенеді. Мысалы, Мендельдің бірінші және екінші заңдары – белгілердің ажырауы және тәуелсіз комбинациялануы – қазіргі генетиканың іргетасы болып есептеледі. Қазіргі таңда генетикалық есептерді шешу барысында тек классикалық тәсілдер ғана емес, молекулалық-генетикалық әдістер де белсенді қолданылады. Бұл әдістер арқылы гендердің құрылымын, олардың мутациялану жолдарын, хромосомалардың қайта құрылуын және генетикалық рекомбинацияларды зерттеуге мүмкіндік туады. Мысалы, 2018 жылы АҚШ-та жүргізілген зерттеулер нәтижесінде, адам геномындағы 500-ден астам тұқым қуалайтын аурулардың молекулалық негізі анықталды. Осы ақпарат негізінде нақты есептер құрастырылып, оқушыларға ұсынылады. Бұл олардың теориялық білімін өмірмен байланыстыруға септігін тигізеді.

В данной статье мы рассмотрим пример урока №9 «Маркированные списки» и покажем, как через практические задания можно не только освоить HTML, но и развить функциональную грамотность школьников.