Қазақ тілі Мақала 5 сынып бойынша Ұстаздарға арналған оқу әдістемелік материалдар

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған

Сабақтың мақсаты зат есімдердің мағыналық түрлерін мәнмәтін аясында жалғаулы арқылы түрлерін қолдану

ел

Ел боламын десең, бесігіңді түзе!

«Бала жанын қоректендіретін рухани қор-ертегі»

«Ойтолғаныстың жеке тұлғаны дамытудағы ролі»

«Ойтолғаныстың жеке тұлғаны дамытудағы ролі»

Қызғалдақ – пиязшықтардың ішіндегі табиғатта да кең таралған, көгалдандыруда да жиі пайдаланылатын өсімдік. Ерекше әсем көркімен дараланатын гүл болғандықтан, оны білмейтін адам кемде-кем. Қазақстан табиғатында қызғалдақтың 35 түрі бар. Осы себепті де Қазақстан – қызғалдақтың отаны болып саналады. Сұрпы мен түріне қарай қызғалдақтың гүлдеу мерзімдері де әртүрлі. Наурыз-мамыр айларында гүл ашады.

оқушылардың білімін арттыру

"Бақытты отбасы" таұырыбында эссе жазуда қажет

Ж.Аймауытов пен А.Байтұрсыновтың педагогикалық еңбектерін саралағанда, олардың еңбектеріндегі ой-тұжырымдар бір-бірімен ұштасып жататынын байқаймыз. Мәселен, Ж.Аймауытов балаға тілді үйрету үшін төмендегі шарттарды белгілейді: 1)Басқа пәндерден тіл оқуында айырым болмасын, қайта өзге пәндер тіл үйренуге көмек етсін; 2) Жан дүниесінде (психологияда) тіл үйрену басты жұмыс емес, жанама жұмыс болғандықтан, бала әуелі тәжірибеге таянып, нәрсемен танысып, кейін сол нәрсе туралы сөйлесін, тыңдасын, жазсын, оқысын, тілге үйренсін; 3) Баланы тілдің әр түріне машықтандырғанда, белгілі жүйе қолданылсын.Жазу, оқу, тыңдау, сөйлеуден соң келеді, соңғылары тәжірибеден соң келеді.Сондықтан әуелі бала көрген- білгені туралы әңгіме құрып, кейін оқуға, жазуға үйретілсін; 4)Бала әуелі өз бетімен сөйлеуге, жазуға төселіп, сонан кейін үлгілі сөздерге еліктеуге мүмкіндік берілсін; 5) Әңгіме үшін берілетін мағлұмат кітаптағы даяр заттар бола бермей, баланың тәжірибесінен, көрген-білгенінен алынсын.Кітаптан өмірге емес, өмірден кітапқа қарай жылжысын. Ал А.Байтұрсыновтың «Тіл жұмсар» атты әдістемелік еңбегінде: «Бала білімді тәжірибе арқылы өздігінен алу керек. Мұғалімнің қызметі-оның білімінің, шеберлігінің керек орны өздігінен алатын тәжірибелі білімінің ұзақ жолын қысқарту үшін, ол жолдан балалар қиналмай оңай өту үшін, керек білімін кешікпей кезінде алып отыру үшін, балаға жұмысты әліне қарай шағындап беру мен бетін белгілеген мақсатқа қарай түзеп отыру үшін керек»,- дейді.

Қазір кезде табысты болу үшін оқушыларға білім қандай қажет болса, тілдік дағдының да сондай қажет екені жаңартылған оқу бағдарламасында нақты айтылған.Бұл- оқушылардың ақпаратты есте сақтап, алған білімдерін ұғынуын, түсінуін және әртүрлі салада қолдана білуін талап етеді. Қазақ тілі мен қазақ әдебиеті пәндері бойынша оқу бағдарламасының мақсаты оқушылардың бойына ХХІ ғасырда өмірдің барлық салаларында табысты болу үшін қажетті дағдыларды дарыту болып табылады. Оқушылар кез келген ауызша не жазбаша мәтіндерді түсініп, сенімді және сын тұрғысынан қолдана білуі, басқалармен әртүрлі тақырып төңірегінде саналы әрі анық әңгіме жүргізіп, әртүрлі мақсатқа арналаған мазмұнды мәтін құра білуге дағдылануы керек.

Мотивация – оқушының зейінін оқытылатын мәселеге шоғырландырады оның ойлау белсенділігін қоздырады және оқушыларды оқу үрдесіне бағыттайды. Таным мотивациясы - оқушының оқитын нысанасына және оның ойлау қабілетінің белсенділігін қоздыруға бейімделген. Таным мотивациясын әр түрлі тәсілдер арқылы тудыруға болады. -оқып білгенді өмірмен байланыстыру; -проблемалық жағдай туғыза білу; -көркем және кең тараған ғылыми әдебиеттерді,сонымен қатар өнер шығармаларын қолдану; -тарихқа саяхат жасау; -салыстыра білу; -танымдық ойындар,дискуссиялар және басқа тәсілдер. Кез келген оқытушы бұл тәсілдер тізімінің қатарын әр баланың жеке бас қасиеттерін ескере отырып,жалғастыра алады.Бұл тәсілдердің осы немесе өзге әрекеттерінің тиімділігі әр түрлі факторларға байланысты.

А.Байтұрсынов пен Ж.Аймауытовтың бүгінгі күн тәртібіндегі жан-жақты дамыған, шығармашыл, өркениетті, заман талабына сай, іскер, азаматтық қасиеті мол, дүниелік білімді меңгерген тұлға қалыптастыру міндетін ғасыр бұрын сезіп, мақсат,міндетті дөп басып аңғарғанын байқадық.Себебі, оқытудың жаңа технологиясы аталып жүрген дамыта оқыту, деңгейлік саралап оқыту, шығармашылық қабілеттерін дамыту жолдары педагог-ғалымдарымыздың еңбектерінде бұдан 70 жыл бұрын айтылғанын айқын аңғаруға болады. «Білімді ұрпақ-болашақтың кепілі» демекші, қазіргі таңда елдің болашақ азаматтарын қалыптастыру бағытындағы білім беру мәселесі-мемлекетіміздің басты саясатының бірі.Білім мен ғылымның ел дамуына оңтайлы әсер етуі үшін демократияландыру, оқыту жүйесін заман талабына сай үйлестіре алу міндеті туындап, білімге, бүкіл оқу-әдістемелік жүйеге жаңа талаптар қойылуда.Сондықтан ұстаз іс-әрекетін жаңа талап тұрғысынан ұйымдастыру-бүгінгі күннің өзекті мәселесі.Мұғалім өз білім-білігін, оқытудың әдіс- тәсілдерін үнемі жетілдіріп отыруы және жаңа педагогикалық технологияны меңгеруі тиіс.

Ұстаздарымызды құрметтеу,қазіргі таңда мұғалімнің мәртебесін көтеру мақсатында жас ұрпаққа насихаттау.

сыныбымыздың жас әншісі Сәке Майғазиев ағамыздың шәкірті.Көптеген жарыстарға қатысып жүрген талант иесі.

мақала

Оқушылардың білім деңгейін арттыру

Қазіргі технология заманында сабақтарда, соның ішінде қазақ тілін оқытып-үйрету кезінде технологияны көп қолдану керек, бұл қазіргі уақытта көп сұранысқа ие дүние болып тұр. Бұл материалда қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында қандай тиімді әдіс - тәсілдерді ұтымды қолдануға болатыны жайлы айтылған.