Психология Мақала бойынша Ұстаздарға арналған оқу әдістемелік материалдар

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған

Қазіргі білім беру кеңістігінде оқушының тұлғалық дамуы, эмоционалдық саулығы және әлеуметтік бейімделуі мектептің негізгі міндеттерінің бірі болып отыр. Оқушының психологиялық әл-ауқатын қамтамасыз ету тек педагог-психологтың жұмысы емес, сонымен бірге мұғалімнің күнделікті педагогикалық әрекетімен тығыз байланысты. Сондықтан педагог-психолог пен мұғалім арасындағы кәсіби ынтымақтастықтың сапасы білім беру процесінің тиімділігін анықтайтын маңызды психологиялық факторлардың бірі болып табылады.

Қазіргі білім беру жүйесінде оқушының тұлғалық даму ерекшеліктерін зерттеу мен қолдаудың жаңа формалары қалыптасып келеді. Білім беру кеңістігінің тұрақты өзгеруі, қоғамның әлеуметтік-экономикалық жаңаруы, ақпараттық технологиялардың қарқынды дамуы – оқушыға, мұғалімге және ата-анаға қойылатын талаптарды күрделендіре түсуде. Осындай жағдайда мектеп пен отбасының өзара ынтымақтастығы – бала дамуының негізгі тірегі болып табылады. Отбасы – баланың алғашқы әлеуметтену ортасы, құндылықтар мен мінез-құлық модельдері қалыптасатын негізгі кеңістік. Ал мектеп – әлеуметтік өзара әрекетке түсу мәдениетін дамытатын, білімдік және тәрбиелік дағдыларды тереңдететін институционалдық орта. Екі жақтың үйлесімді ықпалы оқушының психологиялық әл-ауқаты мен табысты дамуын қамтамасыз етеді.

Жасөспірімдік шақ – тұлғаның қалыптасуындағы шешуші кезең және дәл осы уақытта баланың өзін-өзі бағалауы, өзін қабылдауы, өзінің қабілетіне деген сенімі тұрақсыз болады. Өз-өзіне сенімділік жасөспірімнің оқу жетістігіне, сыныптастарымен қарым-қатынасына, мінез-құлқына және жалпы психологиялық саулығына тікелей әсер етеді. Сондықтан жасөспірімдердің ішкі сенімін дамыту – мектеп психологының негізгі бағыттарының бірі. Бұл мақалада біз кәсіби тәжірибелерімізге сүйене отырып, сенімділікті қалыптастырудың психологиялық механизмдерін, себептерін және тиімді әдістерін қарастырамыз.

Бұл материал қоғамдағы жалған ақпарат пен манипуляцияның адам психикасына әсерін түсіндіруге арналған. Материалдың басқаларға пайдасы – адамдарға фейк жаңалықтарды қалай тану керектігін, эмоциялық манипуляциядан қорғану жолдарын және ақпаратты дұрыс қабылдау дағдыларын үйретеді. Негізгі ойы – жалған ақпарат адамның ойлауын, эмоциясын және мінез-құлқын өзгертетін ықпалды фактор екенін көрсету. Форматы – ғылыми мақалаларға сүйенген теориялық талдау және нақты мысалдар.

Мақала басқару жүйесіндегі қарым-қатынас қызметтері жайлы айтылған. https://ziatker.kz/materials/add

Мақалада басқару жүйесіндегі қарым-қатынас қызметтері жайлы және оның маңызы мен түрлері баяндалады. https://ziatker.kz/ozgertu/basqary_juiesindegi_qarym_qatynas_qyzmetteri-107940.html

Мақала қазіргі жастардың психологиясына әсер ететін негізгі факторларды сипаттайды. Жастар – қоғамның ең сезімтал, сергек бөлігі, сондықтан олардың ішкі әлемі ақпараттың көптігі, әлеуметтік желідегі қысым, бәсекелестік пен жоғары күтулердің әсерінен күрделене түсуде. Статистикалар бойынша жастардың үштен бірі созылмалы мазасыздықпен өмір сүріп жүр. Сарапшылар бұны әлсіздік емес, шамадан тыс эмоциялық жүктеменің белгісі деп түсіндіреді.

Мақала қазіргі жастардың психологиясына әсер ететін негізгі факторларды сипаттайды. Жастар – қоғамның ең сезімтал, сергек бөлігі, сондықтан олардың ішкі әлемі ақпараттың көптігі, әлеуметтік желідегі қысым, бәсекелестік пен жоғары күтулердің әсерінен күрделене түсуде. Статистикалар бойынша жастардың үштен бірі созылмалы мазасыздықпен өмір сүріп жүр. Сарапшылар бұны әлсіздік емес, шамадан тыс эмоциялық жүктеменің белгісі деп түсіндіреді.

Психологиядағы ұжымжағы коммуникация түсінігі

Мен таңдаған тақырып — Э. Шварц пен А. Маккензи ұсынған менеджерлер жиі жіберетін 8 типтік қателік. Бұл қателіктер тек басқару саласында ғана емес, кез келген кәсіби бағытта, соның ішінде ғылыми-физикалық ортада да орын алуы мүмкін.

Бұл мақалада вирусология саласындағы кәсіби тұрақтылықты қалыптастыруда эмоцияны басқару және стресс-менеджмент дағдыларының рөлі қарастырылды. Зертханалық орта жоғары дәлдік пен қатаң биологиялық қауіпсіздік талаптарын қажет ететіндіктен, эмоциялық күйдің тұрақсыздығы ғылыми нәтижелерге, командалық өзара әрекетке және жұмыс тиімділігіне тікелей әсер етеді. Эмоцияны реттеу, когнитивтік бақылау, өзін-өзі басқару және күйзелісті жеңу стратегиялары вирусолог мамандардың кәсіби сенімділігін арттыруға көмектеседі. Мақалада стресс реакциясының негізгі механизмдері, зертханалық жағдайда кездесетін психологиялық қауіптер және оларды басқару тәсілдері талданады. Сонымен қатар басқару психологиясының тиімді коммуникация, жанжалды басқару және командалық тұрақтылықты арттырудағы маңызы көрсетілді. Қорытындылай келе, эмоцияны басқару мен стресс-менеджмент вирусологиялық зерттеулердің қауіпсіздігі мен сапасын қамтамасыз ететін маңызды факторлар болып табылады.

Ұйымдық және мәдениетаралық коммуникация, корпоративтік мәдениет, «Мен‑концепция» мен мансапты жоспарлау туралы білім адамның өз әлеуетін дұрыс бағалап, өмір бойы кәсіби дамуын саналы жоспарлауына негіз болатыны көрсетілген. Мақаланың авторы – 1 курс магистранты Альжанова Жанерке Кадирбаевна.

Монолог.Басқару психологиясы. Жеке тәжірибе

Басқару тәжірибесіндегі перцептивті процестер – жетекшінің адамдарды дұрыс түсініп, олардың мінез-құлқын, мотивтері мен эмоцияларын дәл бағалау қабілеті. Перцепция сапасы артқан сайын басқару шешімдері нақтырақ болады, ұжымдағы өзара түсіністік күшейеді. Сондықтан да тиімді жетекшілік үшін perceptual awareness – кәсіби маңызды дағды.

Мәтінде автор магистратураға түсу шешімінің бір күнде пайда болмағанын, кәсіби ортада тәжірибе жинаған сайын тереңірек білім мен жаңа деңгейге көтерілу қажеттілігін сезінгенін айтады. Бакалавриатта алған базалық білім жеткіліксіз болғандықтан, магистратураны өзін жаңадан қалыптастыру, ой-өрісті кеңейту және кәсіби дағдыларды тереңдету мүмкіндігі ретінде қарастырады.

https://ziatker.kz/ozgertu/basqary_juiesindegi_qarym_qatynas_turleri_tulgalyq_qarym_qatynas_turleri_men_formalary_biologiya_paninen_sabaq_beretin_pedagog_mamannyng_kasibi_imidjin_qalyptastyrydagy_roli-107801.html Материал- мақала форматында жазылған. Биология пәнінен сабақ беретін педагог маманның кәсіби имиджін қалыптастыруда тұлғалық қарым-қатынас түрлері мен формаларының маңызы жайлы жазылған. Педагог маманның ата-ана мен оқушы және өзінің әріптестерімен қарым-қатынас орнатуда әртүрлі формалар мен әдістерді қолдана отырып жұмыс жасаудың тиімді екені де көрсетілген.

Нанотехнология мамандығын таңдауым бүгінгі ғылым мен техниканың қарқынды дамуы мен жаһандық мәселелерді шешудегі стратегиялық маңыздылығынан туындаған. Бұл таңдау наноматериалдарды зерттеу, жаңа функционалдық құрылғыларды жасау және оларды медицина, энергетика, экология сияқты критикалық салаларда қолдану мүмкіндігіне негізделген. Оқу процесінде мен материалдардың құрылымдық ерекшеліктерін, оларды синтездеудің озық әдістемелерін (CVD, ALD) және күрделі аналитикалық аспаптардың (SEM, XRD) негіздерін меңгеру арқылы іргелі ғылыми-техникалық білім алып жатырмын. Бұл білімдер жоғары дәлдіктегі зерттеу жұмыстарын жүргізуге және жүйелі ойлау қабілеттерін дамытуға мүмкіндік береді. Алайда, қазіргі ғылыми ортада және көпмиллиондық инновациялық жобаларда табысты болу үшін тек техникалық біліктілік жеткіліксіз. Ірі ғылыми-техникалық жобалар үнемі көпсалалы командалық әрекеттесуді, тиімді коммуникацияны және келіссөздер жүргізуді талап етеді. Осыған орай, кәсіби дайындықтың ажырамас бөлігі ретінде Басқару психологиясы пәнінің оқытылуы болашақ маманның кәсіби-психологиялық және әлеуметтік құзыреттілігін кешенді түрде арттыруға бағытталған. Басқару психологиясы адамдар арасындағы қарым-қатынастың, қабылдаудың перцептивті механизмдерінің, мотивацияның, эмоционалдық интеллектің және күрделі жағдайларда тиімді шешім қабылдаудың психологиялық негіздерін түсінуге мүмкіндік береді, бұл ғылыми және өндірістік менеджменттегі табыстың кепілі.

Мен төрт жыл бойы әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде бакалавр дәрежесінде білім алдым. Мамандығым – “Инженер-техник және технолог”, нақтырақ айтқанда химия саласының нанотехнология және наноматериалдар бағыты. Бұл мамандықты қызыл дипломмен үздік бітірдім. Алайда Қазақстанда нанотехнология саласы енді дамып келе жатқандықтан, осы бағыт бойынша жұмыс істеу мүмкіндіктері негізінен жоғары оқу орындарында сабақ берумен ғана шектелетінін түсіндім. Ал мемлекеттік талаптарға сәйкес ЖОО-да оқытушы болу үшін міндетті түрде педагогикалық білім қажет. Осы себепті магистратурада педагогикалық бағытта оқу керек деп шешім қабылдадым. 2024 жылы бакалаврды аяқтаған соң, қыс айында КТ тапсырып, нанотехнология мамандығы бойынша педагогикалық магистратураға оқуға түстім. Таңдаған университетім – мен үшін ерекше ыстық, ұстаздары білімді, бағыт-бағдар беріп, алға жетелейтін әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті. Бұл таңдауым үшін ешқашан өкінбеймін, себебі дәл осы орта мені мақсаттарыма жетелейді. Менің басты мақсатым – болашақта Қазақстанда нанотехнология саласын кеңінен дамытуға үлес қосу. Қазіргі таңда елімізде бұл мамандық терең оқытылатын оқу орындары өте аз: Алматыдағы әл-Фараби атындағы ҚазҰУ және Астанадағы Назарбаев университеті ғана. Басқа университеттерде бұл бағыт жеке мамандық ретінде ашылмаған, тек кей пәндердің шеңберінде жанама тақырып ретінде ғана қарастырылады. Сол себепті нанотехнологияны еліміздің өзге ЖОО-ларында да кеңінен оқытылып, болашақ мамандар ел экономикасы мен экологиясына пайда әкелетін деңгейде дайындалса екен деген ниеттемін. Бакалаврда нанотехнологияны оқи бастағанға дейін мен миллиардтан да кіші өлшемдегі материалдар әлемді өзгертіп жатыр дегенге сенбейтінмін. «Көзге көрінбейтін кішкентай бөлшектер қалайша үлкен пайда әкелуі мүмкін?» деген ой мазалайтын. Қателескен екенмін. Университетте білім ала отырып, наноматериалдардың көмегімен телефондар, олардың батареялары, күн панельдері, дәрі-дәрмектер, композитті материалдар, суперконденсаторлар және көптеген басқа да маңызды өнімдерді жасауға болатынын білдім. Бұл салаға деген қызығушылығым одан әрі артты.

Өмірлік тәжірибе, болашаққа бағдар, монолог

Мақалада басқару іс-әрекетіндегі конфликт ұғымы, оның пайда болу себептері және ұйым ішіндегі қақтығыстарды тиімді басқару жолдары қарастырылған.Мақалада конфликт түрлері (жеке тұлғалық, тұлғааралық, топаралық, ұйымдық) және ұйымдағы жиі кездесетін қақтығыс себептері жан-жақты түсіндірілген. Сонымен қатар қақтығыстарды шешудің негізгі тәсілдері – ашық коммуникация, келіссөз, компромисс, ынтымақтастық, эмоциялық интеллект және басқарушылық шешім қабылдау әдістері берілген.