Дәрілік препараттардың шәуетке әсері

Шәуеттің анатомиялық құрлысын және физиологиясын біледі Шәует – аталық малдың жыныстық мүшелері бөліп шығаратын ұрығы. Оның құрамында аталық ұрық торшалар (спермийлер) бар, еннің ирек түтікшелерінде пайда болады, ал сұйық бөлігі (плазма) ен қосалқысы мен ұрық түтікшесінің және қосымша жыныстық бездердің секреттерінен құралады. Химиялық құрамы өте күрделі. Шәуеттің бір жыныстық қатынаста бөлініп шығатын көлемін эякулят деп атайды. Әр түлік малдың шәуетінің көлемі, спермийлермен қанықтылығы, қозғалыс белсенділігі әртүрлі бола береді, оған малдың бағып күтімі, қоңдылығы, жасы, денсаулығы әсер етеді. Емдік мақсатта қолданылатын дәрілік препараттарды қолдану техникасын Ортаның (рН) реакциясы немесе сутегі иондарының концентрациясы спермийлердің өмір- тіршілігіне біршама әсер етеді. Спермийлер үшін ең қолайлы ортаның (рН) реакциясы 6,9-7,2 аралығында болуы керек. Егер ол көрсеткіш 6-дан төмен немесе 7,5-тен жоғары болса, спермийлер өледі, әсіресе, органикалық қышқылдар өте зиянды. Сапалы шәуеттің рН реакциясы бейтарапты деңгейде біршама уақыт өзгермей тұра алады, оған шәуеттің химиялық құрамы көп көмектеседі. Дәрілік препараттардың шәуетке әсерін біледі Спермийлерге дезинфекциялық заттардың бәрі де өте зиянды, атап айтқанда йод, креолин, лизол, скипидар, мүсәтір спирті, тұз қышқылы, эфирдің иісі, сондықтан зертханада дәрі-дәрмек, дезинфекциялық заттарды сақтауға болмайды. Қолданылатын аспаптарды, ыдыстарды, 1 % соданың немесе хлорлы натрийдің ерітіндісімен жуып-шаяды. Антибиотиктердің ішінен биомицин, синтомицин, тетрациклин және кейбір сульфаниламидтер де спермияларға зиян. Дегенмен, азғана концентрацияда шәует сұйылтқыштарға трициллин, сепрмосан деген антибиотиктерді қосады, оның құрамында пенциллин, стрептомицин және ақ стрептоцид бар.