Мәтінмен жұмыс

2.1. Пайыздар күнделікті өмірде (менің зерттеулерім) 1. Дүкендерде мереке кездерінде жеңілдіктер. Мысалы аяқ киім дүкенінде 1 аяқ киім алсан 2-ші аяқ киімге жеңілдік 10% 2. Пайызбен матаның құрамын өрнектейді. Мысалы көйлек матасының құрамы 90% мақта 10% эластаннан тұрады. 3. Пайыздарды аптекаларда кездеседі. 4. Бухгалтерлер жалақы санаған кезде пайызды қолданады. Мысалы жұмысшының жалақыдан 10% оның зейнетақы қорына аударылады.

Пайызды белгілеу үшін осыдан жеңіл жолмен қазіргі белгілеу шықты.Метрдің жүзден бір бөлігі-сантиметр , центнердің жүзден бір бөлігі-килограмм ц,Кейде бүтін нәрсенің неғұрлым ұсақ нәрсенің ұсақ бөліктерін-мыңдық бөліктерді, яғни проценттің ондық бөлігін де қолданады. Оларды промилле (латынның «мыңнан» деген сөзінен шыққан) атап */% деп белгілейді.

Қолжазбада pro centum-ді «cento» -жүз сөзімен жиі алмастырып отырған және оны қысқарған түрде-cto деп жазатын болған. Европада ондық бөлшектер 1000 жылға кеш шыкты, ондық бөлшектерді 1584 жылы белгиялық ғалым Симон Стевин енгізді. Ол алғаш рет пайыздар кестесін жариялады. Пайыз «%» белгісі итальяндық cento сөзінен шықты. 1685 жылы Парижде коммерциялық арифметика жөнінде нұсқау-кітап басылып шыққан, онда теруші қателесіп cto-ның орнына % терген. Осы қатеден кейін көптеген математиктер де процентті белгілеу үшін % белгісін қолдана 3