Шаттық шеңбері. 1. Психологиялық сәт: Балалар сіздердің көңіл - күйлерін қалай? - Сендер көңілді болғанда не істейсіңдер? - Ренжігенде ше? - Қорыққанда? - Таң қалғанда ше? - Қуанғанда ше? - Бүгін қандай күн? - Ауа райы қандай? - Жылдың қай мезгілі? - Қыс мезгілінде қалай киінеміз? Біздің бүгінгі ұйымдастырылған оқу қызметімізге қуыршақ Айгүл қонаққа келіп отыр. Ол жай келген жоқ, сандығы толы киімдерімен келіпті. Сендер мұқият қараңдаршы, Айгүл қандай киімдер киіп келіпті? - Киімді қай мезгілге сай киген? - Олай болса балалар бүгінгі ұйымдастырылған оқу қызметіміздің тақырыбы «Қысқы киімдердің түрлері» – Балалар, Айгүл сендерге бірнеше киімдер ала келіпті. Қазір Айгүлдің сандығын ашып, сендерге ішіндегі киімдерді таныстырамын, мұқият тыңдаймыз. Сөздік жұмысын жүргізу. Пима – жүннен басылған қысқы аяқ киім. Тон – қой терісінен иленген, жылы сырт киім. Қалпақ- қойдың жүнінен тоқылған. Қолгап-түйенің жүнінен тоқылған. «Балаларға арналған киім дүкені» деген мазмұнды сурет бойынша әңгіме құрастыру. Сергіту сәті Тоңса біздің қолымыз Қолғапты киіп аламыз Сарт - сарт - сарт Шапалақты соғамыз Тоңса біздің аяғымыз Етікті киіп аламыз Топ - топ - топ Топылдатып билейміз «Дүкенде» сюжетті - рөлді ойыны. Ойынның шарты: дүкен сөрелерінде қысқы киімдер: тон, пима, қолғап, күрте, тұр. Қысқы киім іздеген бала дүкенге келіп, сатушымен әдепті түрде амандасып, сөрелерден өзіне қажетті киімді таңдайды. Ол таңдаған киімін алып, сол киімге байланысты сөйлем құрау керек. Дүкеншінің осы тапсырмасын орындаған кезде ғана киімді ала алады. Мысалы: Қыста қалың тон киеміз. Киімдерді топтап айтқызу. Малақай, құлақшын – бас киімдер. Байпақ, кебіс, пима - аяқкиімдер. Қорытындылау - Қыс мезгілінде қалай киінеміз? - Қысқы киімдерді атаңдар? Ұйымдастырылған оқу қызметіне жақсы араласқан балаларды мадақтау.

XXI ғасырда көтеріліп отырған «Өзін-өзі тану» рухани адамгершілік білімінің түп-тамыры тереңде жатыр. Ол халқымыздың ұлттық құндылықтарынан, рухани мұраларынан, ділінен, тағылымдық ой - толғауларынан бастау алады. «Өзін-өзі таныған, өмірдің мәнін түсінген адам, өзін-өзі қадағалап, сынап, өзін-өзі тәрбиелеуге, өмірден өз орнын, өз бақытын табуға ұмтылады. Өзін-өзі тану – адамның шындықты өзінше түсіну жағынан қарастыратын ғылым, ол өз бойындағы бірегейлікке сәйкес келетін өзінің жеке құндылықтар жүйесін жалпы адамзаттық құндылықтар жүйесімен біртұтас қарауға негізделеді. «Өзін-өзі тану» пәні білім берудің басымдылықтары – рухани-адамгершілік білімді іске асыруға, ұлттық және жалпы адамзаттық мәдениетті үйренуге ықпал етеді. Бала әр түрлі мәселелерді адамгершілік нормаға сәйкес конструктивті шешуге үйренеді. Өзіне, адамдарға және қоршаған әлемге ізгілікті қарым-қатынас жасау, көмек беру, қамқорлық жасауға баулиды. Жасампаздық белсенділік, азаматтық және отансүйгіштікке тәрбиелейді. Қоғам дамуында біздің қарапайым күнделікті тіршілігімізде сүйіспеншілік пен ізгілік, мейірімділік пен қайырымдылық, шыдамдылық пен имандылық, адалдық пен ибалық сынды асыл қасиеттер қажет-ақ. Осы адами қасиеттерді жүзеге асыру идеясын елімізде тұңғыш рет «Бөбек» қорының президенті Сара Алпысқызы Назарбаева ұсынды. Сара Алпысқызының өркениетке өріс алған еліміздің дамуына деген зор сенімі, ертеңгі өскелең өрендерімізге деген шынайы сүйіспеншілігі мен қамқорлығы өмірге «Өзін-өзі тануды» алып келді. «Өзін-өзі тану» пәнін оқытудың бүгінгі заман талабынан туындап отырғанына көзіміз барған сайын жетуде. Себебі қазіргі кезеңнің ең басты қажеттілігі – адамдар арасындағы сыйластық, бірін-бірі қадірлеу, бірін-бірі құрметтей білу мен бағалай алуы, яғни адамдардың өзін-өзі, қоршаған ортаны, әлемді тани білуі. Сондықтан да оқу-тәрбие үрдісіне еніп отырған «Өзін-өзі тану» пәнінің әлеуметтік-рухани өмірде алатын орны ерекше. Сонымен қатар «Өзін-өзі тану» пәнін оқыту арқылы мектептегі басқа пәндердің әлеуе

Еліміздің егемендігі нығайып, ертеңіне сеніммен қадам басқан шағында заманына сай адамын тәрбиелеу басты міндет. Осы өрелі жолда ұрпақ өнегесі, олардың адамдық болмысы жайлы ой толғап, рухани-адамгершілік білім беруді басты идея етіп ұстанатын «Бөбек» қорының президенті С.Назарбаеваның «Өзін-өзі тану» авторлық бағдарламасының алға қойған мақсатының өзі ерекше. Осы орайда «Өзін-өзі тану» пәнінің басты ерекшелігі өскелең ұрпақтың тұлғалық потенциалының дамуына, өзіндік қасиетінің ашылуына, шығармашылық және танымдық белсенділігін ынталандыруға, балаларға сүйіспеншілік, мейірімділік, ақиқат, адалдық, шыншылдық, сұлулық, рақымдылық, мінез-құлық дұрыстығы арқылы үйлесімді жан-жақты дамыған адам қалыптастыруға бағдарланған. Мұғалімнің балалармен жеке тұлға ретінде қарым-қатынас жасауындағы басты мақсаты - баланың өзі туралы айтуға, өзінің сезімі, ойы, әдеті туралы әңгімелеуге, оны ой елегінен өткізіп, баға бере білуге, тек өзіне ғана емес, жанындағы адамдарға да көңіл аудартып, оларды өзіндік табиғи болмысымен қабылдау, ізгі ниет, ықылас таныта білуге үйрету. Қарым-қатынас барысында әр баланың жанарына жылы шыраймен қарап, өзінің қимыл-қозғалысы, ым-ишарасы арқылы оған оң көзқарасын байқата отырып, сенімге ие болу керек. [1] 2. «Өзін-өзі тану» бағдарламасының әдіс-тәсілдері: Бағдарламаның мазмұны төмендегідей оқытудың дәстүрлі және дәстүрден тыс әдіс-тәсілдері арқылы жүзеге асырылады: «Тыныштық сәті», «Үй тапсырмасын тексеру», «Дәйексөз», «Мұғалім сыйы», «Шығармашылық жұмыс», «Сергіту сәті», «Ойын», «Топпен ән айту», «Үйге тапсырма», «Соңғы тыныштық сәті». Әрбір сабақта төмендегідей негізгі үш мәселе ескерілуге тиіс: • сабақтың тақырыбын балалардың түсінуіне және оған өзіндік көзқарасын жағымды эмоциясымен байқатуына кол жеткізу; • адамгершілік ережелер мен құндылықтар жөніндегі ұғымдарды балалармен бірге нақтылай отырып бекіту; • бала бойында тек жақсылық жасауға деген ниет, ынта-ықылас туғызу, өзі өмір сүретін ортада жағымды эмоциялық ахуал қалыптастыру. «Өзін-өз

Адам өзінің болашақ кәсібіне әр түрлі жолдармен келеді. Біреулер үшін – ол ойға алған арманның орындалуы, отбасы дәстүрін жалғастыру, келесі біреулер үшін – жаңалыққа, дербестікке талпыныс, үшінші біреулерге — әйтеуір бір мамандық алу керек болған соң т.б. Мамандықты таңдау үшін, адам ең алдымен өзін, өз бейімділігін тануы қажет. Мынау көп салалы өмірде мамандықтың түрі көп. Әрине таңдау жасау оңай емес. Ең бастысы – адам еңбекке қабілетті, зейінді болуы қажет және оның мамандығы өзі өскен ортаға маңызды, бағалы үлес қосатындай болуы шарт. Өз ісіне сенімді, дұрыс таңдаған адам ғана жетістікке жетеді. Адам еңбегінен қуанышын таба білсе, бойына жаңа күш қосылып, еңбекке деген шабыты арта түседі. Зор ықылас, шабытпен істеген іс–табыс биігіне жеткізетін қанат. Абай атамыз айтқандай: «Неге арналсаң, соны істе» деп, қашанда адам өмірден орнын өз таңдауымен тапқан жөн.Мамандық таңдау деген өзің айналысқың келетін жұмысты таңдау ғана емес, өзін араласқын келетін ортаны да таңдау. Қазақ «Адам екі түрлі жағдайда қателеспеу керек: бірі — жар таңдағанда, екіншісі — мамандық таңдағанда» деп бекер айтпаса керек. Мен өзімнің ұстаздар әулетінен шыққанымды мақтан етемін, себебі, алғаш мектеп табалдырығын аттап, алғаш рет қолыма қалам ұстаған күннен бастап, менің арманым мұғалім болу еді. Қазір мен өз арманыма жеттім және маған дәріс берген ұстаздарыма, ата-анама алғысым шексіз. Тәрбиеші бейімділігі, дарындылығы көбінесе балалардың тағдырын шешеді. «Ұстазсыз шәкірт тұл, шәкіртсіз ұстаз тұл, ұстаздық еткен жалықпас үйретуден балаға » дейді қазақ. Бұл басқа емес, дәл педагог мамандығына арнап айтылған мақал Әр мамандықтың өз қиындығы, өз қызығы бар.Менің мамандығым-тәрбиеші. Тәрбиеші жұмысы күрделі де, қызықты да, жауапты. Балабақшаға кіргенде жас бүлдіршіндердің жағымды үндері, сыңғырлаған күлкілері «Сәлеметсіздер ме, балалар?» деген сөзіме берген балалардың «Сәлеметсіз бе ?» деген жауабы бір сергітіп, серпілдіріп тастайды. Сондықтанда, бұл сөз мен үшін қадірлі, мен үшін құдыретті с

-Балалармен және келген қонақтармен сәлемдесемін. Балалардың назарын өзіме аударамын. Балалармен бірге өлең шумақтарын бірге айтамын. Біз көңілді баламыз, Шырқап әнге саламыз, Қонақ келсе қуанып. Алғыстарын аламыз. Жарайсыңдар, балалар. -Балалар қазір жылдың қай мезгілі? -Қыс мезгілінде неше ай бар? -Бүгін аптаның қай күні? -Кеше, ертең қай күндер болады? Балалар, сендер жұмбақ шешкенді жақсы көресіңдер ме? Олай болса жұмбақтар шешейік. Жұмбақтар. Төрт аяқты тағанды, Тасиды ол адамды, Жанармайды құйып ап, Тез жүріп ол зулайды. (автокөлік) Мүйізінен ұстап, ап Айдайды адам абайлап, Қане балалар, ойланып, Табыңдаршы бұл қандай ат? (велосипед) Жұмбақтардың жауабын тақтадан көрсетіледі. Жарайсыңдар, сендер жұмбақтың жауабын дұрыс таптыңдар. Енді қарайықшы көлікте қанша дөңгелек бар? -Көлікте 4 дөңгелек бар. -Велосипедте қанша дөңгелек бар? - Велосипедте 2 дөңгелек бар. -Бұлардың бәрін көліктер дейміз. Балалар біз пішіндерді білеміз бе? -Ия, білеміз. Дөңгелек, шаршы, тіктөртбұрыш, сопақша, үшбұрыш пішіндер бар. Осы пішіндерден пойыз вагондарын жасайықшы. Пойызда көліктің бір түрі. Олай болса «Адасқан сандар» ойынын ойнаймыз. Ойын: «Адасқан сандар» -Сандарды ретімен қойып тура және кері санаймыз. -Аңдар қандай түсті пішінді вагондарда отыр? -Сандардың көршілерін ата. -Аңдар нешінші вагонда отыр ? -Жарайсыңдар, сендер сиқырлы тақтадағы тапсырмаларды орындадыңдар. Енді дамытушы белсенді орталықтарда жұмыстарымызды одан әрі жалғастырамыз. Үстел үсті ойын орталығы. «Жеке кітапшамен жұмыс» Мақсаты: Жеке кітапша арқылы балалардың берілген тапсырмаларды орындай отырып, логикалық ойлау қабілеттерін арттыру. Тапсырмалар: 1) көлікте қанша дөңгелек болса, сонша дөңгелекті боя. 2) Жартылай салынған пішіндерді аяқта.

«Шаттық шеңбері» Армысыздар қонақтар! Армысыздар достарым! Болсақ та біз қаршадай, Ойнау үшін шаршамай! Құру үшін сән-саулық Керек жақсы денсаулық! Басты байлық – денсаулық! -Балалар, бүгін мен сендерді «Валеология» атты тамаша әлемге саяхат жасауға шақырамын. Бұл салауатты өмір есігін ашатын сиқырлы кілт. -«Валеология» - деген сөзді сендер қалай түсінесіңдер? -«Денсаулық» әлемі бізге күш беріп, денсаулығымыз мықты болып өсуімізге көмектеседі. «Валеология» елі картасымен саяхатқа шығамыз. Денсаулық сақтау ережесі Салауатты өмір салтын сақтау үшін біз не істеуіміз керек? -Балалар сендер Дәрігер атай туралы не білесіңдер? Суретпен жұмыс -Мына суретте аюдың қолы, түлкінің аяғы, үйректің қанаты ауырады екен. Олар Дәрігер атайға ем іздеп келіп жатыр. Ал маймыл болса атайдың көмекшісі екен. Ол алдына келген науқастарды рет-ретімен, кезегімен жіберіп көмектесіп тұр екен. Мақал-мәтелдер -Денсаулық туралы мақал-мәтелдер білесіңдер ме? -Жарайсыңдар, балалар. Мақал-мәтелдерді жақсы біледі екенсіңдер Дәрумендер мекенінде: -Дәрумендер мекені туралы не білесіңдер? -Дәрумендерді қайдан аламыз? Жеміс-жидек, көкөністер қайда өседі? -Мына жеміс-жидектерді атаңдаршы: -Мына көкөністерді атаңдаршы: -Осы жеміс-жидектер мен көкөністерде қандай дәрумендер бар деп ойлайсыңдар? Ғажайып себет. Себетте жеміс-жидектер мен көкөністер. Балалар қандай дәрумендер бар екенін айтады. -Егер денсаулығымыз мықты болсын десең, әрдайым жемістер мен көкөністерді жеп жүру керек. -Ал, жемістер мен көкөністер туралы қандай тақпақтар білесіңдер? -Қане, кім айтады? Балалардың бастарында жеміс-жидек, көкөністердің тәжін киіп шығады, тақпақтарын айтады. -Керемет, балалар сендердің сондай тамаша білімді екендеріңді көрдік, жарайсыңдар. -Осы дәрумендердің арқасында денсаулықтарың мықты, шымыр болып, ойларың, бойларың өсіп, ақылды боласыңдар. Жұмбақ жасыру: -Бас мүшелері туралы жұмбақ шеше аласыңдар ма? 1.Көреді бәрін өзгенің, Көре алмайды өздері