Қазақ әдебиеті Мақала бойынша Ұстаздарға арналған оқу әдістемелік материалдар

ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған

Мақалада Абай Құнанбайұлының шығармалары қазіргі жастар үшін рухани бағдаршы екенін көрсетеді. Автор Абай өлеңдері мен қара сөздерінің адамгершілік, білімге құштарлық және ізгілік туралы сабақ беретінін атап өтеді. Қазіргі жастар Абайдан ой-өрісін кеңейтуді, өмірге саналы қарауды үйренеді.

Автор Семей қаласына сапары арқылы Абай Құнанбайұлының туған жерімен танысып, рухани шабыт алғанын баяндайды. Халықаралық Абай оқуларына қатысып, III орын иелену арқылы өз жетістігі мен ұстаздары мен жақындарының қолдауын атап өтеді. Семейдің табиғаты, мұражайлары мен тарихи орындары оған терең ой мен шабыт сыйлаған. Мақалада Семейдің рухани мекен екені және Абай еліне барған әр сәттің қымбат естелік екені көрсетілген.

Кітап оқу – адамның жан дүниесін байытатын, ой-өрісін кеңейтетін ең құнды әрекеттердің бірі. Кітап арқылы біз жаңа білім алып қана қоймай, әртүрлі өмірлік жағдайларды түсінуге, өзімізді дамытуға мүмкіндік аламыз. Әр жанрдағы кітап оқырманға ерекше әсер қалдырады: көркем әдебиет сезімді оятады, ғылыми кітаптар білімді арттырады, ал өмірбаяндар табандылыққа үйретеді. Қазіргі заманда көп адам уақытын телефон мен әлеуметтік желілерге жұмсайды. Бірақ цифрлық әлем қанша дамыса да, кітаптың орны бөлек. Себебі кітап оқу адамның ойлау қабілетін жақсартып, сөздік қорын молайтады. Сонымен қатар, кітап оқитын адам өз ойын анық жеткізе біледі және шығармашылық қабілеті артады. Күн сайын кем дегенде 15–20 минутты кітапқа арнау – өзін-өзі дамытудың ең тиімді жолы. Кітап оқу – тұлғаның рухани өсуіне, білімді, саналы азамат болып қалыптасуына үлкен ықпал ететін құндылық.

Мақалада қазіргі цифрлық дәуірде жастардың кітап оқуға қызығушылығы төмендеп бара жатқаны айтылады. Кітап оқу – адамның ой-өрісін кеңейтетін, тілін дамытатын, рухани байытатын маңызды мәдениет. Жастардың кітаптан алыстауы көбіне әлеуметтік желілерге үйір болуымен және отбасында оқу дағдысының дұрыс қалыптаспауымен байланысты. Сонымен қатар технология дамыса да, электронды және аудиокітаптар кітап оқу мәдениетін жаңа форматта жалғастырып жатқаны көрсетілген.

Бұл мақалада әдеби шығармаларды дәстүрлі қағаз форматымен қатар цифрлық құрылғылар арқылы оқытудың тиімділігі қарастырылады. Цифрлық формат оқушылардың қызығушылығын арттырып, мәтінді тез табу, белгілеу, сөздікпен жұмыс істеу сияқты мүмкіндіктер береді. Сонымен қатар, интерактивті элементтер (бейне, аудио, гиперсілтеме) шығарманы терең түсінуге көмектеседі. Мақалада соңғы зерттеулерге сүйене отырып, цифрлық оқудың оқу дағдысын, талдау және түсіну қабілетін дамытуға әсері көрсетіледі.

Қазақ сатирасының заманауи айнасы

Әйел теңдігі – әйел мен еркекке өмірде бірдей мүмкіндік беру. Яғни, қыздар да оқуға, жұмысқа, өз ойын айтуға еркін болуы керек.

Қазіргі білім беру жүйесінде тек білім беру ғана емес, оқушылардың жеке тұлғалық қасиеттерін, құндылықтық түсінігін дамыту маңызды болып отыр. Қазақ әдебиеті – ұлттық құндылықтарды, рухани байлықты, адамгершілік және моральдық нормаларды қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Осы бағдарлама арқылы 5–7 сынып оқушылары қазақ әдебиетінің шығармалары арқылы құндылықтарды тануға, оларды өмірлік тәжірибеде қолдануға үйренеді. Бағдарлама оқушылардың танымдық, эмоционалды, коммуникативтік және рефлексивтік дағдыларын дамытуға бағытталған. Әр сабақта оқушылар шығармаларды талдай отырып, негізгі құндылықтарды анықтайды, өз пікірін білдіреді, топтық және жұптық жұмыстар арқылы бір-бірімен ой бөліседі. Бағдарламада қазақ әдебиетінің классикалық және қазіргі заманғы шығармалары қамтылған. Мәтіндер оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес таңдалып, олардың қызығушылығын арттыруға арналған. Бағдарламаның ерекшелігі – оқушылардың тек әдебиет мазмұнын меңгеруіне ғана емес, сонымен бірге олардың моральдық, эстетикалық және азаматтық құндылықтарын қалыптастыруға бағытталуы. Бұл бағдарлама арқылы оқушылардың сыни ойлау қабілеті, өзін-өзі бағалау дағдылары, креативтілік пен шығармашылық қабілеттері дамиды. Сабақтар интерактивті әдістер мен ойын элементтері арқылы ұйымдастырылып, әрбір оқушының сабаққа белсенді қатысуын қамтамасыз етеді. Бағдарламаның құрылымы логикалық түрде ұйымдастырылған: әр сабақ тақырыпқа сәйкес мақсаттар мен күтілетін нәтижелерге бағытталған тапсырмалардан тұрады. Жеке, жұптық және топтық тапсырмалар арқылы оқушылар өз білімдерін бағалауды, кері байланыс беруді және қабылдауды үйренеді. Бағдарламаның маңызды аспектісі – оқушылардың құндылықтық түсінігін қалыптастыру, яғни олар әдеби шығармалардан алынған моральдық принциптерді өз өміріне қолдана алады. Осы авторлық бағдарлама оқушылардың жеке тұлғалық дамуына, сыни тұрғыдан ойлауына, этикалық және эстетикалық құндылықтарды меңгеруіне ықпал етеді. Бағдарламаны қолдану арқылы мектеп оқушыларының қазақ әдебиетіне деген қызығушылығы артып, олардың рухани және моральдық деңгейі көтерілетін болады. Сонымен қатар, бағдарлама ата-аналар мен ұстаздар үшін де оқушылардың құндылықтық дамуын қадағалауға мүмкіндік береді.

Бұл мақала жастар мен ұстаздарға, тіл мәдениетіне қызығатын оқырмандарға пайдалы. Ол қазіргі тілдік үрдістердің себебін түсіндіреді, тілге жаңаша көзқарас қалыптастырады және жастарды ана тілін құрметтеуге шақырады. Сондай-ақ, қоғамдағы тіл мен мәдениеттің байланысын тануға мүмкіндік береді. Мақала публицистикалық стильде жазылған. Автор қазіргі жастардың сөйлеу ерекшелігін көркем тілмен сипаттап, заманауи тілдік үрдістерді ұлттық құндылық тұрғысынан талдайды. Мәтін құрылымы кіріспе, негізгі бөлім және қорытындыдан тұрады. Негізгі ойы: Мақаланың басты идеясы – қазіргі жастардың сөйлеу тілі қоғамның дамуымен бірге өзгеріп, жаңа бағытқа бет алғанын көрсету. Тіл – заманмен бірге дамитын тірі құбылыс, сондықтан жастардың жаңа сөздерді қолдануы табиғи құбылыс. Дегенмен, бастысы – тілдің ұлттық негізін, мәдени тазалығын сақтап қалу.

Мақала публицистикалық стильде жазылған.Қазіргі жастардың сөйлеу ерекшелігін көркем тілмен сипаттап, заманауи тілдік үрдістерді ұлттық құндылық тұрғысынан талдайды. Мәтін құрылымы кіріспе, негізгі бөлім және қорытындыдан тұрады. Мақаланың басты идеясы – қазіргі жастардың сөйлеу тілі қоғамның дамуымен бірге өзгеріп, жаңа бағытқа бет алғанын көрсету. Тіл – заманмен бірге дамитын тірі құбылыс, сондықтан жастардың жаңа сөздерді қолдануы табиғи құбылыс. Дегенмен, бастысы – тілдің ұлттық негізін, мәдени тазалығын сақтап қалу. Бұл мақала жастар мен ұстаздарға, тіл мәдениетіне қызығатын оқырмандарға пайдалы. Ол қазіргі тілдік үрдістердің себебін түсіндіреді, тілге жаңаша көзқарас қалыптастырады және жастарды ана тілін құрметтеуге шақырады. Сондай-ақ, қоғамдағы тіл мен мәдениеттің байланысын тануға мүмкіндік береді.

«Жас азамат» газеті — 1918 жылы Омбы қаласында қазақ жастарының бастамасымен шыққан ұлттық бағыттағы басылым. Газеттің негізгі мақсаты — елдің тәуелсіздігі мен бірлігін насихаттау, жастарды білімге, мәдениетке және отаншылдыққа тәрбиелеу болды. Онда Сәкен Сейфуллин, Бейімбет Майлин сияқты жас қаламгерлердің мақалалары жарияланып, ұлт рухын көтеруде үлкен рөл атқарды.

«Садақ» қолжазба журналы 1915–1918 жылдары Орынбор қаласында мұғалімдер семинариясында оқитын қазақ жастарының бастамасымен шығарылған. Журналдың мақсаты — ұлт санасын ояту, жастарды білімге, мәдениетке және бірлікке шақыру болды. Онда Бейімбет Майлин, Спандияр Көбеев сияқты жас қаламгерлердің шығармалары жарияланып, ұлттық идея мен ағартушылық бағыт насихатталды. Қолжазба түрінде шықса да, «Садақ» қазақ журналистикасы мен әдебиетінің дамуына үлкен үлес қосқан маңызды басылым болды.

“Серке” газеті 1907 жылы Міржақып Дулатовтың басшылығымен шыққан ұлттық басылым болды.Ол халықты оятуға үндеп,қазақ рухын көтерді

«Қазақстан» газеті – елдің еркіндігі мен рухани жаңғыруын мақсат еткен басылым.

“Сарыарқа”газеті 1917жылы Семейде жарық көрген саяси-ұлттық басылым.

“Алаш”газеті 1916-1917жылдары Троицк қаласында шыққан ұлттық басылым.

“Қазақ”газеті туралы түсінік.Тарих пен болашақты байланыстыратын ойлы да мазмұнды газет.

Газет туралы қысқаша түсінік.Тарих пен болашақты байланыстыратын ойлы да мазмұнды газет

«Ана тілім – ұлттық рухымның қайнары» атты әдеби сазды кеш

Менің туған өлкемнің тарихы туралы мәліметтер