Топонимдер арқылы Маңғыстау тарихын тану

Бұл материал Маңғыстау өңірінің тарихын оның жер-су атаулары – **топонимдер** арқылы таныстыратын ғылыми-зерттеу жұмысы. Мақалада Маңғыстаудың географиялық, этникалық, мәдени және рухани тарихы топонимдер негізінде талданады. ### **Мақаланың негізгі мазмұны:** ### **1. Топонимдердің маңызы** Топонимдер – халықтың тарихи жадын сақтаушы, табиғатты қабылдау ерекшелігін көрсететін маңызды дереккөз. Маңғыстау ежелден топонимдерге өте бай аймақ. ### **2. Географиялық атаулар** Қаратау, Ақтау, Бозашы, Қарынжарық сияқты атаулар табиғи ортаның түсіне, бедеріне, ерекшелігіне байланысты қойылған. ### **3. Этнотопонимдер** Маңғыстау – Адай, Тобыш, Беріш сияқты көптеген рулардың ежелгі қонысы. Сондықтан ру аттарымен байланысты көптеген атаулар бар (Адай қыр, Адай асу, Тобыш қыстауы). ### **4. Тарихи-археологиялық атаулар** Қараман ата, Шопан ата, Бекет ата сияқты жерлер өңірдің рухани мәдениетін көрсетеді. Шерқала, Үстірт, Қарақия аймақтары ежелгі қоныстармен байланысты. ### **5. Аңыздар мен мифтер** Маңғыстау топонимдері көптеген аңыз-әңгімелерге арқау болған. Мысалы, Шерқала тауымен ержүрек батыр туралы аңыз байланысты; Қарақия туралы мифтер бар. ### **6. Әдебиеттегі көрінісі** Әбіш Кекілбаев, Мұрат Мөңкеұлы сияқты жазушылар мен ақындар шығармаларында Маңғыстау атаулары көркем түрде берілген. ### **Қорытынды** Жер-су атаулары – Маңғыстаудың табиғи, тарихи және рухани болмысын тануға мүмкіндік беретін маңызды дерек. Топонимдерді зерттеу арқылы өңірдің этникалық тарихы, мәдениеті және көне дәуірлерден келе жатқан дәстүрлері ашылады.