ҰСТАЗДАР ДИНАСТИЯСЫ – ДОНБАЕВТАР ЖАНҰЯСЫ.

Пәні Дүниежүзі тарихы Мектеп: «№5 А.Байтұрсынов атындағы ЖББМ»КММ Мұғалім: А.Мизамов Күні: 11.12.2023ж Сынып: 9 «А» Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны: Бөлім: Екі полюсті әлемнен көп полюсті әлемге Сабақтың тақырыбы: 1979-1985 жылдар аралығындағы «қырғи-қабақ соғысы» оқиғаларының ерешеліктері қандай? Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты: 9.3.2.3 тарихи фактілер мен картаға сүйене отырып, әскери-саяси одақтар НАТО және ВШҰ-ның қарсылығын сипаттау; 9.3.2.5 аймақтық шиеленістердің себептері мен салдарын тұжырымдау; 9.3.1.4 тұлғаның тарихтағы рөлін бағалау Сабақтың мақсаты Саяси оқиғалардың мазмұнын ажыратады Саяси оқиғалардың салдарын талдау және бағалау Сабақтың барысы Сабақтың кезеңі/ уақыты Педагогтің әрекеті Оқушының әрекеті Бағалау Ресурстар Ұйымдастыру Өзін-өзі тексеру Өткен білімді еске түсіру (Ұ). Ұйымдастыру кезеңі: 1. Оқушылармен амандасу, түгендеу. 2. Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру. Мұғалім карикатураны көрсетеді және сабақ тақырыбының арасындағы байланысты табуды сұрайды. Карикатураны түсіндіріңіз. 1. Карикатураның мәнін талдау арқылы қарастырылатын кезеңдегі негізгі саяси оқиғаларды түсінуге жетелеңіз. 2. Оқушылармен бірге сабақтың мақсаттарына талдау жасаңыз. Терминдерге анықтама беріңіз. Оқушылар өз ойларын ортаға салады. Оқушылар жауаптары арқылы жаңа тақырыпқа көшу Мадақтау Бағалау: бастапқыда оқушылар өз анықтамаларын айтады, содан кейін оқушылар презентациядағы терминдер анықтамасымен өзін-өзі тексереді Жаңа білім Мұғалім 1979-1983 жылдардағы АҚШ пен КСРО оқиғаларын сипаттай отырып, қырғи- қабақ соғыстың негізгі оқиғаларын қысқаша ашады. Оқушыларға видеоролик көрсетіледі Мұғалімнің міндеті - екі алып державаның қарсыластығын көрсету, осылайша оқушыларға әлемнің ядролық соғысқа жақындығын түсіндіру. Мұғалім оқушыларды екі топқа бөліп,”қырғи-қабақ» соғыстың негізгі оқиғаларын КСРО және АҚШ көзқарастары арқылы талдауға тапсырма береді. 1.Топтық жұмыс.Қырғи-қабақ соғыстың негізгі оқиғалары. 1.Корей соғысы 2.Вьетнам соғысы 3.Кариб дағдарысы 4.Ауған соғысы 2.Жұптық жұмыс.Оқушылар жұп болып картадан бір социалистік.бір капиталистік елді табуға тырысады. 3.Жеке жұмыс. «Тұлғаны таны» ойыны. Оқушылар суреттегі тұлғаны тауып,оның бүгінгі тақырыпқа қатысын сипаттайды. Мәтінмен жұмыс Мәтіннен негізгі идеяны анықтайды оқушылар НАТО мен ВШҰ арасындағы қарама -қайшылықты талдайды. Саяси оқиғалардың себептерін анықтайды Саяси оқиғалардың мазмұнын ашады Саяси оқиғалардың салдарын талдайды және бағалайды НАТО мен ВШҰ арасындағы қарама-қайшылықты сипаттайды. ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады «Ең үздік жауап» «Алақан-жұдырық» «Жұлдызшалар» Ақпараттық мәтін Дүниежүзі картасы Кесте Тақырыптық суреттер Бекіту Сабақты қорытындылау 4 сурет 1 жауап ойыны. Оқушылар ребусты шешу арқылы бүгінгі сабақты қорытындылайды. Сабақтың тақырыбын қорытындылау «Ең үздік жауап» Ақпараттық карточка Кері байланыс АҚШ халқынан КСРОға, КСРО халқынан АҚШқа хат жазу. Оқушылар қырғи-қабақ соғысы туралы өз ойларын жазады. Оқушылар бағалай критерийлерімен өз деңгейлерін бағалайды А4, конспект

Математиканың біздің өмірдегі маңызы Математика – объектілердің қасиеттері мен байланыстарын бейнелейтін математикалық моделді зерттейтін адамзаттық білімнің аймағы. «Математикалық модел адам ойынан туындай отырып, объективті зерттеу пәні ретінде жасалуы – керемет! Оның қасиетін тану арқылы біз нақты өмірді бейнелейтін моделдің қасиетін тани аламыз» деп В.А.Успенский жазып кеткен. Сонымен қатар, математика – ғылымдардың ең басты тілі ретінде нақты әлемнің құбылыстарын сипаттайтын әртүрлі тәсілдердің ең қолайлысын көрсетеді. Математика – бұл бір ерекше әлем. Сырт көзге ол тек мылқау сандар мен суық есептен ғана жаралған құрғақ дүние болып көрінеді. Бірақ оның ішкі сырларына сүңги білген адамға өзіндік айырықша әсемдіктері, пән сапалық түйіндері, қиялға қанат байлап, ойға қуат құятын, айналаңдағы жалғыз дүниеге жан бітіріп, құдіретті құбылыстары дайын тұр. Математика адамға Алланың сыйлаған бір құдіреті. Міне, осы әлемнің қызығынан құр қалмайын деп іштей ышқыныңыз, мақсат қойыңыз. Жан-дүниеңізді бұрыңыз. Математиканың ғылымдағы орны Математиканың нақты ғылымдар саласында алатын орны орасан зор. Математика – ғылымдардың іргетасы. Математикасыз физика, химия, тіптен биология салаларын елестету мүмкін емес. Математиканы кез келген ғылым саласына енгізсеңіз, оған жан бітіп, бойына қан жүгіреді. Ол бізді қоршаған ортаны танып – білуге, заңдылықтарын анықтауға мүмкіндік береді. Табиғи құбылыстардың сипатын математика тілі арқылы моделін құрып, болашақтағы құбылыстың күйін болжай аламыз. Математикалық есептердің қағаз жүзінде ғана қалып қоймай, жан бітіп, іске асуын кез келген жерден көре аламыз. Мысалы, біз күнде мініп жүрген көлік, компьютерлер, ұялы телефондар, тіпті біз тұрып жатқан зәулім үйлерді де айтуға болады. Құрылыс пен сәулет өнері адамның алғаш пайда болуынан басталған көне кәсіп. Ғасырлар ауысса да ол бізбен бірге дамып, жетілуде. Құрылыс саласының өзіне тән ережесі, тәртібі және нормативтік құжаттары болады. Соған сәйкес әрбір құрылысшы кірпішті қалай қалау керек, оның нормасы қандай болады деген сияқты құрылыс технологиясын меңгеруі қажет. Сондай-ақ жобаны оқи білуі керек. Бір нысан мен екінші бір нысанның ерекшелігін білу, технологияны, адамды орнымен пайдалану, алған білімді тиімді жұмсай білу, дәл, нақты есептей білу керек. Яғни математикадағы масштабты жақсы түсініп, оны практикада қолдана білу қажет. Медицина мен денсаулық сақтау саласында да көптеген есептеулер жүргізіледі. Мәселен, медициналық құрылғыларды жасау барысында адам денсаулығына зиян келмес үшін математикалық есептеулер жүргізіледі. Тіптен ауа райын зерттеудің өзі математикалық моделсіз жүзеге асырылмайды. Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні: математикалық есептеулердің арқасында, бүгінгі технологияларға қол жеткізіп, қауіпсіз үйлер салып, ғарышты зерттеп, мәдениетімізді дамытудамыз. Математикалық есептеулерсіз әлем тіптен басқаша болар еді! Математика ақыл ойды дамытады Математика адамның интелектуалды қабілеттерін дамытады. Сол қабілеттерге тоқталып кетейік. Жалпылау қабілеті. Белгілі бір оқиғаны жалпы тәртіптің көрінісі ретінде қарастыру. Дербес құбылыстардың жалпы құбылыс барысындағы жеке рөлін анықтау. Талдау қабілеті. Өмірлік қиын жағдайаттарда дұрыс таңдау жасап шешім қабылдау. Заңдылықтарды анықтау қабілеті. Логикалық тұрғыда ойлау және негіздеу. Тез ойлану және шешім қабылдау. Алдын-ала жоспарлау қабілеті. Алдын-ала бірнеше қадамдарды жоспарлап шешім қабылдау. Абтракты ойлау. Жоғарыда айтылған қабілеттердің даумуы үшін математикалық әдіс қолданатын дәлдігі, тәртібі және логикасы басым болатын білімнің барлық салаларын айтып отырмын. Интелектуалды қабілеттерді дамыту үшін қиын есептер жинағын алып шығару міндетті емес, математикалық әдістер қолданылатын логикалық сөз жұмбақтарды шешіп, интелектуалды ойындарды ойнауға болады. Математиканың тағы бір құдіреті – онымен шұғылданған адамның бойында осы айырықша қабілеттердің біртіндеп қалыптасуына үлкен септігін тигізеді. Математика адамды ой еңбегіне тәрбиелейді. Сондықтан, достар, математикадан қашпау керек, оны сүю керек! Бұл математиканы оқуға дайндықтың ең алғы шарты. Есептердің шешімін таба отырып – баланың ойлау жүйесінің дамуына ықпал етіп, өмірдің кез келген жағдайында дұрыс шешім таба алуға тәрбиелейді. Қазақ халқының ежелгі баспанасы – киіз үйдің құрылымы да тұнып тұрған математика. Математикалық тұрғысынан қарағанда киіз үй негізі 3 бөліктен тұрады. Уықтары параболаның бір бөлігі. Шаңырағы, табаны шеңберлер. Цилиндр орнықты фигура болғандықтан киіз үйдің пішіні соған сәйкестендіріліп жасалған. Киіз үйдің есігі тік төртбұрыш. Кереге арасы ромб. Киіз үйдің шаңырағынан дәл ортасынан табанына түсірілген биіктігі едендегі шеңбердің центрімен дәл келеді де, симметрия осін береді. Бүкіл жан-жануарлардың баспаналары дөңгелек, сфера пішінді болатындығы белгілі. Мысалы, аю, қасқыр апандары дөңгелек үңгір етіп жасалады. Апанның ауыздары оңтүстік—шығысқа қарап қазылады. Торғайдың, құстардың ұясы да сфера пішінді болады. Міне қазақтың киіз үйі де, осындай заңдылық бойынша жасалған. Кереге жоғары жағына қарай тартыла береді де, уық арқылы күмбезге айналып кетеді. Киіз үйдің негізгі өлшемдері ерекше пропорциялы болып келеді. Киіз үй пішінінің айналу беттерін, яғни, дөңгелек болуы бұрыштардың болмауы киіз үйдің көркемдігін арттыра түседі. Ендеше, бұрышы жоқ киіз үйдің ішіндегі ауа тұрақты түрде алмасып отырады. Киіз үйді ойлап шығарудың өзі ақиқат ғылымға негізделген. Міне, даналық! Қорытынды Математика және нақты ғылымдар адамзаттың ақыл-ойының дамуына үлкен үлесін тигізеді. Ақыл-ойы дамыған адамдар жаңа технологиялар ойлап тауып, адамзаттың өмір сүру жағдайын жақсартады. Әрине, бұл математикамен айналыспайтын, гуманитарлық салада жүрген адамдардың интелекті төмен деген сөз емес. Жақсы әдеби кітаптар оқып та өзімізді дамыта аламыз. Бірақ, бұл жеткіліксіз. «Егер ақылды болғың келсе, көп оқы!» тіркесіне «және математикамен айналыс!» деген жолдарды қосқым келеді. Гуманитарлық сала мен нақты ғылымдар бір-бірін толықтырып отырады. Гуманитарлық саланың жақсы мамандары базалық деңгейде нақты ғылыммен айналыспағандықтан, шешім қабылдауда қателіктер жіберіп жатады. Ал жақсы математикатер, технологтар абстрактілі әлемге кіріп кетіп, нақты әлеммен байланыс үзіп алып жатады. Барлық «жақсы» нәрселердің өз мөлшерінде болғаны абзал. Ежелгі математик тұлғалар өлең де жазған. Мысалы Омар Һаям, әл-Фараби, Ұлықбек, тіпті XIX ғасырдағы Софья Ковалевская,... тіпті, Вейерштрасстың «Математик – ақын болмаса, белгілі бір жетістікке жете алмайды» деген сөздері де бар. Бастауыш және орта мектепте біз мейілінше оқушыларға жан-жақты әмбебап білім беруіміз керек. Ал, жоғарғы мектепте Назарбаев Зияткерлік мектептеріндегідей таңдау жасатып, өз жан дүниесіне жақын саламен айналыстырғанымыз жөн.

Жаһандық құзыреттілік - уақыт талабы Жаһандық құзыреттілік (ЖҚ) дегеніміз — жергілікті, ғаламдық және мәдениетаралық проблемаларды зерттеу, басқалардың көзқарасы мен дүниетанымын түсіну және бағалау, әртүрлі мәдениетке жататын адамдармен ашық, тиісті деңгейде және тиімді өзара әрекеттесу, ұжымдық әл-ауқат пен тұрақты даму үшін әрекет ету қабілеті. Бізге жаһандық құзыреттілік не үшін қажет? Көпмәдениетті қо ғамдастықпен үйлесімде өмір сүру үшін. Жаһандық құзыреттілік бойынша білім беру қоғамдағы мәдени хабардарлық мен сыйластыққа құрылған әрекеттестікке ықпал етуі мүмкін. Жаһандық құзыреттер — бұл нақты дағдылар емес, қазіргі және болашақ ұрпақтың өміріне әсер ететін кез келген проблемаларды шешуге қатысу қолданылатын білім, білік, көзқарас пен құндылықтардың үйлесімі. Қазіргі ғаламдық табиғаттағы өзгерістерге, климаттың өзгеруіне, шөлейттену, су айдындарының таяздануына деген көзғарас мекетеп қабырғасында оқылатын пәндер арқылы түсіндіріліп сыни қарауға бағытталмақ. Осы орайда сөзіме тиек еткім келгені — аталған пән бойынша өткізілген мұғалімдерге арналған арнайы курс бағдарламасы. «Жаһандық құзыреттер» арнайы курсы сәуір айыныі 03-14 аралығында Ақмола облысы, Бұланды ауданына қарасты Макинск қаласында өткізілді. Курсты ұйымдастырған «Өрлеу» БАҰО» АҚ Ақмола облысы бойынша кәсіби даму институты. Курс жетекшісі — аға оқытушы Самуратова Рауза Тукеновна бізге екі апта бойында осы пән бойынша дәріс берді. Тыңдаушылар Бурабай және Бұланды ауданының мұғалімдері. Бұл пән өмірлік жағдайда кез-келген жағдаяттарда кездесетін болғандықтан, тыңдаушы ретінде әр білім ошағынан жиналған ұстаздар да әр пәннің мұғалімдері. Оның ішінде қазақ тілі мен әдебиеті, тарих, химия, биология, еңбекке баулу сынды пән мұғалімдері болса, сонымен қатар мектеп директорлары, оқу-тәрбие ісінің меңгерушілері, педагог-психологтар да тыңдаушы ретінде қатысты. Қазіргідей алуан түрлі, өзара байланысты және өзгермелі әлемде оқушылардың есеюі экономикалық, әлеуметтік, мәдени, цифрлық, демографиялық, экологиялық және кейде эпидемиологиялық факторлардың ықпалымен жүзеге асады. Жаһандық ауқымдағы тәуекелдер мен қарама-қайшылықтар жастар үшін жаңа мүмкіндіктерді ұсынады, сонымен қатар жаңа проблемаларды да туындатады. Жаһандық проблемаларды шешу үшін халықаралық ынтымақтастық, оның ішінде қатысушылардың әрқайсысының жаһандық құзыреттілігі қажет.