Мұхтар Әуезовтің «Абай жолы» романы – қазақ әдебиетінің алтын қазынасы. Бұл шығарманың әр беті халқымыздың тарихын, мәдениетін, салт-дәстүрін тереңнен қозғайды. Әсіресе, Құнанбай мен Абай арасындағы диалог – ұлттық болмыстың, адамдық қасиеттер мен көзқарастардың күрделі қақтығысын бейнелейді. Бұл тартыс арқылы Әуезов бізге тек тарихи кезеңді ғана емес, өмірдің мәні мен мазмұнын түсінуге мүмкіндік береді. Құнанбай Абайға былай дейді: “Сенің басыңнан үш түрлі мін көремін. Арзан мен қымбаттың парқын айырмайсың. Өзіңдегі барыңды арзан ұстайсың. Бұлдай білмейсің. Көп күлкіге, болымсыз ермекке асылыңды шашасың. Жайдақсың! Жайдақ суды ит те, құс та жалайды. Екінші, дос пен қасты сараптамайсың. Досқа досша, қасқа қасша қырың жоқ. Жұрт бастайтын адам ондай болмайды. Үшінші, орысшылсың. Солай қарай ден қойып барасың. Дін, мұсылман жат санайтынын ескермейсің!” Бұл сөздер – әкенің баласына өмірлік тәжірибесі мен талаптарын білдіруі, сын айтуы. Құнанбай – дәстүрлі қазақ қоғамының өкілі, ескілік пен жаңашылдықтың тоғысында тұрған тарихи тұлға. Ол ел басқару, адам тәрбиелеу мәселелерінде өзінің өмірлік ұстанымдарын берік ұстанады. Құнанбай үшін арзан мен қымбаттың, дос пен қастың парқын білу, дәстүрді сақтап, бөтен жұртқа жақындамау – басты қағидалар. Абайдың мінез-құлқынан бұл қасиеттердің көрінбеуі оның көңіліне күмән ұялатады. Алайда, Абай Құнанбайдың сынына сабырлы жауап береді: “Жайдақ суды көпке пайдасы тиетін болғаны үшін артық санаймын. Құралы бар жалғыз-жарымға ғана пайдасы тиетін шыңыраудағы су болғанша, кәрі-жасқа түгел пайдасы тиетін жайдақ су болғанды жөн көремін. Ал дос пен қасты сараптамайды дедіңіз. Менің білуімше, ел бұрын қой сияқты еді – айдағанға жүретін. Кейін түйе сияқты болды – алдына тас тастасаң да бұрылмайтын. Қазір ел жылқы секілді. Енді оны қар төсеніп, мұз жастанған бақташы ғана баға алады. Ал үшінші, орысшылсың дедіңіз. Халық үшін де, өзім үшін де ең асылы – білім мен өнер. Сол өнер орыста. Мен оны жатырқап қашықтасам, бұл надандық болар еді, бірақ қасиет емес.” Бұл диалогта әке мен баланың тек тұлғалық емес, дүниетанымдық айырмашылықтары көрінеді. Құнанбай дәстүрді, діни қағидаларды, ел билеу жүйесін өзгермейтін құндылық деп қабылдайды. Ал Абайдың көзқарасы – заманауи, білім мен өнерге, жаңашылдыққа бағытталған. Әуезов осындай тартысты бейнелей отырып, қазақ қоғамының дамуы, жаңаруы, өрлеуі үшін дәстүр мен жаңашылдықтың ұштасуы қажеттігін меңзейді. Абайдың «жайдақ су» болуды артық санауы – оның көпшілікке пайдалы болуға деген ұмтылысын білдіреді. Жайдақ судың баршаға пайдасы тиетіні сияқты, Абай да өз білімі мен ілімін халықтың игілігіне жаратуға ұмтылады. Ол адамдық қасиеттердің жеке бас пайдасынан жоғары тұруын жақтайды. Бұл – бүгінгі күнде де өзектілігін жоғалтпаған ой. Екінші мәселеде Абай ел басқарудың жаңа тәсілін ұсынады. Құнанбай айтқандай, «қой сияқты» көнбіс халықтың заманы өтті. Жаңа заманға сай халықтың санасы оянды. Енді әділ, білімді, халыққа шын жанашыр адамдар ғана ел басқара алады. Бұл – Абайдың әділет пен білімді ту еткен ұстанымы. Үшінші мәселе – «орыстың өнері мен біліміне құмарлық». Құнанбай бұл қасиетті жат деп санаса, Абай оны адамзат игілігі деп біледі. Оның: «Дүниенің ең асылы – білім мен өнер. Ол орыста бар. Мен оны жатырқап, қашықтасам – бұл надандық болар еді» деген сөзі оның прогрессивті ой-өрісін, болашақты болжай білетін кемеңгерлігін көрсетеді. Құнанбай мен Абай арасындағы бұл диалог бүгінгі заман үшін де терең ой салады. Абайдың білім мен өнерге ұмтылуы, халыққа пайдасы тиетін істерге ден қоюы – әрбір адамның өмірлік ұстанымы болуы тиіс. Қазіргі жаһандану заманында да әр ұлт өз салт-дәстүрін сақтай отырып, білім мен ғылымның жетістіктерін меңгеруі керек. Әкесінің көрегендігі мен баласының жаңашылдығы – ұрпақ сабақтастығының айнасы. Құнанбайдың айтқан сындары – әрбір адам үшін өмірлік ескерту болса, Абайдың жауаптары – заман талабына сай ойлаудың, адамгершілік пен әділдіктің көрінісі. Әуезов бұл көрініс арқылы бізге ұлттық болмыстың тереңдігін, ақыл мен парасаттың құндылығын, жаңашылдыққа ұмтылудың маңыздылығын ұғындырады. Құнанбай мен Абай арасындағы диалог – тек әке мен баланың әңгімесі ғана емес, қазақ халқының өткені мен болашағы туралы ойдың мәңгілік символы.

ҒАЖАЙЫПҚА ҚҰМАРЛЫҚ ПЕН ҰЛТТЫҚ САНА Аттан құласа да, салттан құламаған қазақ халқы қашанда ата-бабадан қалған әдет-ғұрыпты, салт-дәстүрді насихаттап, түрлі наным-сенімді ұстанып келе жатқаны баршамызға мәлім. Қазіргі таңда көптеген жастар, тіпті ақыл тоқтатқан ересектер де әулие, бақсы-балгер, көріпкел, құмалақшы, емшілердің ғажайып қасиеттері мен тылсым күштеріне баса назар аударып, қызығушылық танытады. Екінің бірі болашақты болжағыш көріпкелдерге бал аштыруға құмар. Заманауи өмірдің күрделі мәселелеріне тап болған адамдар шешімі жоқ қиындықтарға кезіккендей сезініп, бақсы-балгерлердің тәтті өтірігіне жүгінеді. Себебі, адам баласы жаңалыққа, таңғаларлық ғажайып дүниелерге әрдайым құмар. Бірақ бұл жағдай ұлттық сана мен шынайы көзқарастың қалыптасуына қауіп төндіруде. Бұл қауіптен сақтану өз кезегінде ұлттық сананы оятуға септігін тигізбек. Не үшін ұлттық сананы оятуымыз керек? Қазіргі жүріп жатқан жаһандану үрдісіне ілесіп кету үшін әрбір халық көзі ашық болып, дәйексіз ақпараттарға сенбеуі қажет. Қазақстан зайырлы мемлекет болғанымен, қазақ халқы ертеден ислам дінін ұстанғандықтан болашақты болжау, балгерлікпен айналысу, көріпкелдік іс, құмалақ ашу, кез келген ұғымды, затты киелі тұтып сиыну мұсылманға жат қылық. Өзін ғайыпты білуші, бақсы, емші, көріпкел санайтындар түрлі айла қолданып, халықты алдап келеді. Бақсы-балгерлердің айтқан тәтті өтірігінің шын-өтірігіне ешкім кепілдік бере алмайды.Дана халқымыз: “Ойлы адам өсекке құлақ түрмейді, Ойсыз адам жел беріп үрлейді” – деп, ақыл-ойдың маңыздылығын дәл айтқан. Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні: өмір бір-ақ рет беріледі. Оны барлығымыз жақсы білеміз. Қамшының сабындай қысқа ғұмырымызда бос әурешілікке салынбай, қисынсыз әңгімелерге құлақ аспай, өмірге ашық әрі саналы көзқараспен қарауымыз қажет. Ұлттық сананы нығайтып, ғажайыпқа құмарлықтан арылғанда ғана елдің болашағы жарқын болмақ.

ӨЗ ӨҢІРІМДІ ӨРКЕНДЕТКІМ КЕЛЕДІ Әрбір адамның табан тірер туған жері болады. Туған елге, жерге деген сүйіспеншілік адамды алға жетелеп отырады. Еліміз тәуелсіздігін алған, тұғыры биік, бейбіт мемлекет. Мен өз елімнің азаматшасы әрі болашақ ұрпағы ретінде өз өңірімді өркендеткім келеді. “Туған жер” патриоттық сезімді күшейтеді. Менің кіндік қаным тамған қасиетті мекенім – Ақтөбе шаһары. Шыр етіп дүниеге келген туған жеріме деген риясыз махаббатым мен сағынышымды ешбір өлкеге айырбастай алмаймын. Десе де, дәл қазір тұрғылықты жерім, ыстық мекенім – Атырау облысы, Исатай ауданы, Жанбай ауылы. Еліміздің әрбір азаматы өз өңірін өркендетуге міндетті деп білемін. Себебі мемлекет беріп отырған оңтайлы мүмкіндіктерді пайдаланып, қазіргі заманға сай озық білім алып, жинақтаған мол тәжірибелерін егемен еліміздің іргесін мықтауға, экономикамызға серпін беру ісін жандандыра түссе, құба-құп. Бүгінгі тіршіліктің де баянды болуы – осынау ұлы ата-бабаларымыздың жау бетіне қасқая қарсы тұрып, қасық қаны қалғанша күресіп, қазаққа тиесілі жерді, егемендігімізді алып бергендігі. Қай заман болса да қазақ халқы өз тарихын ұмытпаған. Еңбектеген сәбиден, еңкейген кәріге дейін тарихын жатқа білетін саналы ұрпақ қашанда қатарының алды болмақ. Ендеше, қандыгөз саясаттың зұлмат жылдарында құрбан болған ата-бабаларымыздың есімін ұмытпай, келешек ұрпаққа насихаттау – бүгінгі біздің парыз. Ақтөбе – Қазақстандағы ірі өнеркәсібі дамыған аймақтардың бірі. Облыстағы экспортқа бағытталған ірі кәсіпорындар таяу және алыс шетел рыноктарында кеңінен танымал. Сонымен қатар, Ақтөбе облысы – Қазақстан Республикасындағы ірі ауыл шаруашылық аймағы. Ақтөбе бидайы жоғары құрамдағы ақуыз және ұлпасымен ерекшеленеді. Туған жерімнің ерекшеліктері мен қатар мүмкіншіліктерін пайдаланып, одан әрі өркендеткім келеді. Қаланың дамуына үлес қосар кәсіпкерлердің назарына өз кеңесімді ұсынар едім. Өнеркәсіп саласына база назар аударып, қаражат бөліп, экспортқа шикізаттарды 2 есе жіберу арқылы қаланың дамуы мен экономикасының арта түсу ықтималдылығының жоғары болары анық. Тұрғылықты жерім – Атырау Қазіргі таңда Атырау облысының тұрғынымын. Атырау десе әр адамның есіне мұнай, Каспий теңізі және балық түсері рас. Атырау – мұнайдың қаласы. Атырау Қазақстанды, тіпті көршілес мемлекеттерді мұнаймен қамтамасыз етіп отырған қала. Мұнай өнеркәсібі – отын өнеркәсібіндегі жетекші рөл атқаратын сала. Сонымен қатар негізгі стратегиялық шикізат көзі болып табылады. Мұнаймен қоса Каспий теңізіне жақын қалалардың бірі – Атырау. Алайда, мұнай компаниялары Каспийдің болашағына балта шауып жатыр деген пікірталас күннен-күнге көбеюде. Каспий теңізі – Қазақстандағы ең үлкен су айдыны. Максималды тереңдігі – 1025 метр. Алайда, бұл сандар жақын арада өзгеруі мүмкін. Оған теңіз түбінің тереңдеуі себеп болмақ. Теңіз түбін тереңдету жұмыстары Каспийдің кейбір жануарларының түбегейлі жойылуына алып келуі мүмкін екені белгілі болып отыр. Ашық ақпарат көздеріне сүйенсек, “North Caspian Operating Company N.V.” компаниясы 2032 жылға дейін “Теңіз кешеніне қызмет көрсету логистикасы жүйесін” оңтайландыруды жоспарлап отыр. Бұл қазақ елі ғана емес, әлем үшін алаңдауға негіз бар маңызды мәселе. Оны Қазақстан Республикасының Үкіметі, атап айтқанда, Экология министрлігі де ескеріп, дер кезінде шаралар қолдануда. Мұнайдың төгілуі және оның өсімдіктер мен жануарлар әлеміне әсері өте көп. Сондай-ақ жергілікті тұрғындардың мұнай салдарынан туындаған лас ауаны тұтынуы үрей тудырады. Бұл мәселенің шешу жолдары әлі де үздіксіз зерттелуде. Осы тұста өзіндік кеңестерді ұсынар едім: 1. Өндірістік кәсіпорын қалдықтарының көлемін азайту. 2. ITD бар көлік санын қысқарту және сапалы фильтрлер арқылы пайдаланылған газды тазарту мәселесін жолға қою. 3. Атмосфераны ластайтын зиянды заттардың деңгейін азайтатын заманауи тазарту жүйесін орнату. Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні, қазақ елінің абыройын асырып, мерейін үстем етер, әлем таңғалар талай-талай жаңалық ашар білімді жас ұрпақ, ел абыройын асқақтатар жастар көбейеді деген үміттемін. Қазақ елінің тағдыры – менің тағдырым, менің елім – менің тарихым. Мен, егемен елімнің тағдырына жауапты болашақ тұлға екенімді сезінемін. Қазақ елімнің ертеңі жарқын болсын!

Қазақ әдебиетінің құндылықтарын насихаттайтын шығармалардың бірі – Бауыржан Момышұлының “Ұшқан ұя” туындысы. Бұл кітап – ұлттық тәрбие мен рухани құндылықтарды тереңнен көрсететін баға жетпес мұра. Шығармада автор өз балалық шағын, ата-анасының тағылымды тәрбиесін, қазақ халқының XIX-XX ғасырдағы тұрмыс-тіршілігін шебер суреттейді. “Ұшқан ұя” – әр қазақ үшін отбасылық құндылықтың алтын қазығы. Әжесі Қызтумас, әкесі Момыш, әпкелері Үрбиан мен Әлиман, және немере ағасы Момынқұл секілді кейіпкерлер арқылы автор ұлттық тәрбие мен адамгершіліктің жарқын үлгісін көрсетеді. Әсіресе, Қызтумас әженің тәрбиелік рөлі ерекше. Ол бала Бауыржанның бойына елге деген сүйіспеншілікті, адалдық пен қайсарлықты дарытты. Шығарма тек бір отбасының өмірін баяндау емес, ол тұтас бір ұлттың болмысын бейнелейді. Бауыржан Момышұлы қазақы тәрбиенің негізін қалайтын салт-дәстүрлерді сипаттай отырып, оқырманды терең ойға жетелейді. Шығармадағы қарапайым оқиғалар арқылы қазақ отбасының бірлігін, ынтымағын және ұрпаққа қалдырған рухани мұрасын көруге болады. Кітаптың тәрбиелік мәні орасан зор. Бауыржан Момышұлы өз өмірінің тарихын арқау ете отырып, жастарға батырлық, қайсарлық, адалдық, жауапкершілік сияқты асыл қасиеттерді үйретеді. Әсіресе, оның қыз баланы ерекше құрметтейтіні, аналарға деген ілтипаты бүгінгі қоғамға да үлгі. “Ұшқан ұяны” оқып отырып, қазақ халқының өткен өміріне терең үңіліп, ұлттық дәстүрлердің қаншалықты маңызды екенін түсінеміз. Әр қазақ баласы бұл шығарманы оқып, оның тәрбиелік мазмұнын өз өміріне сіңірсе, халқымыздың рухы биік, болашағы жарқын болары сөзсіз. Бауыржан Момышұлының бұл туындысы – ұрпаққа қалған асыл қазына. Сондықтан әрбір қазақ “Ұшқан ұяны” оқып, оны болашақ ұрпаққа насихаттауы тиіс. Ұлттық болмысымызды ұлықтап, тәрбиені дәріптейтін осындай шығармалар арқылы біз өз құндылықтарымызды сақтай аламыз.

Қазақстандық патриотизм – елдің тұрақты дамуы мен гүлденуінің негізі Әр адамның табан тірер туған жері бар. Сол туған жерге, елге деген сүйіспеншілік – адамды алға жетелеп, күш-қуат береді. Бұл сезімді біз патриотизм деп білеміз. Патриотизм – туған жерге, Отанға деген терең сүйіспеншілік пен адалдықтың көрінісі. Қазақстандық патриотизм – еліміздің ұлттық бірлігінің ұйытқысы, «Мәңгілік Ел» идеясының негізі. Ол – әр азаматтың өз Отанын шынайы махаббатпен сүюі, оның мәдениеті мен тіліне, ұлттық дәстүріне құрметпен қарауы. Бұл ұғым тек сезім ғана емес, елдің болашағы үшін жауапкершілік алуға дайын болуды білдіреді. Дана халқымыз «Орағың өткір болса, қарың талмайды, Отаның берік болса, жауың алмайды» деп бекер айтпаған. Бұл сөздерде елдің тұрақты дамуы мен гүлденуінің негізі – халықтың бірлігі екені айқын көрініс табады. Егер халық тату-тәтті өмір сүрсе, кез келген қиындықты еңсеріп, биік белестерді бағындыра алады. Тәуелсіз Қазақстан – әлемдік аренада өз орнын алған, тарихы терең, бейбіт мемлекет. Бүгінде елімізде көптеген ұлт өкілдері тату-тәтті өмір сүріп, елдің дамуына өз үлестерін қосуда. Жаһандану дәуірінде Қазақстан заман талабына сай алға жылжып, бірліктің, бейбітшіліктің, тұрақтылықтың жарқын үлгісін көрсетіп келеді. Бүгінгі күннің бейбіт тіршілігі – ата-бабаларымыздың жанқиярлық еңбегінің жемісі. Олар қасық қаны қалғанша күресіп, бізге осы жерді, осы еркіндікті алып берді. Қазақ халқы өз тарихын ешқашан ұмытпаған. Саналы ұрпақ тарихын біліп, құрметтеп, оны келер ұрпаққа жеткізуге міндетті. Біздің парызымыз – ата-бабаларымыздың есімін ұмытпай, ерліктерін ұлықтап, олардың аманатына адал болу. Еліміздің әрбір азаматы мемлекет беріп отырған мүмкіндіктерді пайдаланып, заманауи білім алып, тәжірибесін ел игілігіне арнауы керек. Егемен еліміздің экономикасын нығайтып, ғылым мен мәдениетте жаңалықтар ашатын, абыройын асқақтататын білімді, озық ойлы ұрпақ көбейетініне сенемін. Қазақ елінің тағдыры – менің тағдырым. Мен өз елімнің болашағы үшін жауапты екенімді терең сезінемін. Болашақта еліміздің көк байрағы әрдайым биікте желбіреп, халқымыздың бірлігі мен берекесі арта берсін! Елімнің ертеңі жарқын болсын!

Мен – шығармашыл тұлғамын Шығармашылық – адамның ішкі әлемінің айнасы, оның өмірге деген көзқарасы мен сезімдерінің көрінісі. Мен үшін шығармашылық – өзімді танудың, жаңа идеяларды жүзеге асырудың, әлемге жаңаша қараудың жолы. Менің болашағым – журналистика саласында, және бұл бағытта шығармашылық қасиет басты орын алады. Шығармашылық процесс – жаңа ойлардың тууы, оларды дамытып, жүзеге асыру. Журналистика саласына қадам басу арқылы мен әртүрлі тақырыптарды зерттеп, қызықты оқиғаларды тереңірек талдауға, оларды тыңдаушыға жеткізудің тиімді жолдарын табуға ұмтыламын. Әр сұхбат, әр жазба – менің шығармашылық ізденістерімнің жемісі. Әдебиетке деген сүйіспеншілігім шығармашылығыма ерекше ықпал етеді. Кітаптар мені жаңа әлемдерге жетелеп, ой-өрісімді кеңейтеді. Олардың кейіпкерлері, оқиғалары, айтылмаған сырлары менің қиялыма қанат бітіреді. Ал поэзия менің ішкі жан дүниемді ашады. Әр жазған шумағымда менің ойларым мен сезімдерім көрініс табады. Журналист болу – тек ақпарат жеткізу емес, сонымен қатар қоғамдағы мәселелерді зерттеу, шешім табуға түрткі болу, және ең бастысы – адамдарды шабыттандыру. Әрбір мақала, репортаж немесе сұхбат арқылы мен адамдарға өз дауыстарын табуға көмектесемін. Шығармашылық маған осы мақсатқа жету үшін жаңа әдістер мен шешімдер табуға мүмкіндік береді. Шығармашылық тек идеялармен шектелмейді. Ол маған шыдамдылық пен табандылықты үйретті. Әр жобада кездескен қиындықтар мені тоқтатпайды, керісінше, жаңа мүмкіндіктерді зерттеуге ынталандырады. Шығармашылық – үздіксіз процесс. Бұл тек нәтиже емес, сонымен қатар жол. Болашақта өз шығармашылық қасиетімді дамыта отырып, қоғамға пайдалы, әсерлі жобаларды жүзеге асырғым келеді. Журналистика саласында тың тақырыптарды зерттеп, ерекше көзқарас қалыптастыру – менің басты мақсатым. Әр репортажымда қоғамның назарын өзекті мәселелерге аудартып, шешім іздеуге түрткі болуды көздеймін. Мен үшін шығармашылық – бұл өмір сүрудің философиясы. Ол менің ойымды еркін жеткізуге, сезімдерімді білдіруге және әлемді өзгертетін идеяларды жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Мен әр жаңа күнді жаңа ойлармен, жобалармен қарсы аламын. Шығармашылық менің өмірімнің мәніне айналған, және бұл қасиет мені өз жолымда алға жетелейді. Мен – шығармашыл тұлғамын, және бұл қасиет мені өз армандарыма жетуге ынталандырады. Елімнің дамуына, қоғамның жетілуіне өз үлесімді қосу – менің басты парызым. Шығармашылық мені осы жолда ешқашан тоқтамауға шақырады.

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің Журналистика факультетінің 2-курс студенті, “LAGYL” қыздар ұйымының төрайымының орынбасары және жеке менторлық бағдарламасының авторы Дамира Дәулетқызымен аз-кем сұхбат құрған болатынмын. -Сәлеметсіз бе,Дамира ханым!Сұхбатқа уақыт бөлгеніңізге рақмет. -Журналистика саласын таңдауға не түрткі болды? -Журналистика саласын таңдауға халық пен биліктің арасындағы алтын көпір болу ниетім себеп болды. Қарапайым халықтың үні естіліп, олардың мәселелері билікке жету үшін шынайы ақпарат жеткізудің маңызы зор. Мен сол көпірді құрып, қоғамдағы маңызды өзгерістерге ықпал еткім келеді. -Бұл университетте журналистика факультетінде оқудың қандай ерекшеліктері бар? -Бұл университетте журналистика факультетінде оқудың ерекшеліктері көп. Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті еліміздегі ең беделді оқу орындарының бірі болғандықтан, мұнда білім беру деңгейі жоғары, оқу бағдарламасы заманауи талаптарға сай. Әсіресе, практикалық сабақтар мен шеберлік сыныптары көп өтеді, бұл студенттердің болашақ мамандықтары бойынша тәжірибе жинауына мүмкіндік береді. Сонымен қатар, университеттің медиа орталығы, телестудиясы және әртүрлі жобалары студенттерге өздерін шығармашылық тұрғыда дамытуға жағдай жасайды. Оқытушылардың кәсіби тәжірибесі мол, олар бізге нақты салалық білім беріп қана қоймай, журналистік этика мен қоғам алдындағы жауапкершілікке де үйретеді. -2 курс студентті ретінде ,сіздің оқу процесіндегі ең есте қалған оқиға немесе жобаңыз қандай? -2курс студенті ретінде, менің оқу процесіндегі ең есте қалған оқиғам – группаластарыммен бірге өткен күндерім және практикалық жұмыстар. Әсіресе, жаңалық сюжеттерін әзірлеу кезінде топпен бірге жұмыс істегеніміз қызықты әрі әсерлі болды. Барлығымыз бір-бірімізді қолдап, идеяларымызды ортаға салып, түрлі пікірлерімізбен бөлісіп, ортақ мақсатқа жетуге тырыстық. Сондай-ақ, қалада өткізген практикалық жұмыстарымыз да ерекше есте қалды. Тікелей эфирде сұхбат алу, репортаждар жасау, түрлі әлеуметтік мәселелерді зерттеу секілді тәжірибелер мен үшін өте құнды болды. -Сәкен Сейфуллин музейіне жасаған репортажыңыз маған қатты ұнады. Әсіресе, Сәкен атамыздың өмірі мен шығармашылығына қатысты құнды деректер мен мәліметтерді ерекше атап өтуіңіз әсерлі болды. Оның ішінде, ‘Тар жол, тайғақ кешу’ романына жасаған шолуыңыз ерекше назар аудартты. Сіз бұл романды оқуға кеңес берген екенсіз, сол кітаптан ойыңызда ерекше сақталып қалған, сізді терең толғандырған тұстар болды ма? -Рахмет! Сәкен Сейфуллиннің “Тар жол, тайғақ кешу” романы – мен үшін ұлы тарихи кезеңді терең түсінуге мүмкіндік берген ерекше шығарма. Бұл кітапта Сәкен атамыз өз заманының қиындықтары мен күрестерін жан-жақты бейнелеген. Романда мені ерекше толғандырған тұсы – Сәкеннің әділетсіздікке қарсы күресі мен елінің тәуелсіздігі жолындағы табанды ерлігі. Әсіресе, оның түрмеде отырып та рухын жоғалтпауы, азаттыққа деген сенімін жоғалтпай, өз халқы үшін күресті жалғастыруы жанға әсер етеді. Бұл жердегі әрбір оқиға – бір ұлттың тарихы мен тағдырына әсер еткен ауыр кезеңдердің куәсі. Сонымен қатар, Сәкеннің өмірі мен оның күрескерлік жолы арқылы ерік-жігер мен ұлттық құндылықтарды сақтау маңыздылығын терең түсінуге болады. Сол себепті бұл кітапты әр оқырманға оқуға кеңес беремін – ол тек тарихи шығарма емес, рухани азық деуге де болады. -Бүгінгі күні журналистика мен медиа саласындағы қандай әлемдік тенденциялар сізді қызықтырады? -Бүгінгі күні журналистика мен медиа саласындағы бірнеше әлемдік тенденциялар ерекше қызығушылығымды тудырады. 1.Жасанды интеллекттің журналистикадағы рөлі күн сайын артып келеді. Оның көмегімен деректерді талдау, материалдарды жылдам дайындау және аудиторияға жеке көзқараспен ақпарат ұсыну мүмкіндіктері ерекше қызықтырады. 2.Әлеуметтік желілер арқылы ақпараттың таралу жылдамдығы шексіз. Бұл платформалар журналистика мен аудитория арасындағы байланысты одан әрі нығайтуда маңызды рөл атқарып отыр. 3.Заманауи журналистиканың басты мәселелерінің бірі – жалған ақпаратпен күрес. Осы бағытта дамып жатқан технологиялар мен әдіс-тәсілдерге қызығушылығым жоғары. 4.Үлкен мәліметтер негізінде терең талдау жасау, сараптама дайындау – қазіргі журналистиканың жаңа деңгейі. 5.Интерактивті материалдар, подкасттар, бейнежурналистика сияқты форматтар ақпаратты әсерлі әрі тың тәсілдермен жеткізуге мүмкіндік береді. -Өз мансабыңыздың қандай бағытта дамуын қалайсыз? -Өз мансабымның журналистика саласында бірнеше негізгі бағытта дамығанын қалаймын. 1. Сараптамалық журналистика: Қоғамға терең талдау жасап, күрделі мәселелерді ашып көрсету арқылы адамдарға шынайы әрі пайдалы ақпарат жеткізуді қалаймын. Сараптамалық материалдар жазу, үлкен деректермен жұмыс істеу және әлеуметтік тақырыптарға зерттеулер жүргізу мен үшін өте маңызды. 2. Халықаралық журналистика: Әлемдік оқиғаларды зерттеп, түрлі елдердің мәдениеті мен қоғамындағы өзекті мәселелерді көтергім келеді. Бұл маған өзге халықтардың тәжірибесін түсініп, олардың ерекшеліктерін біздің қоғамға жеткізуге мүмкіндік береді. 3. Көпмедиалы журналистика: Заманауи технологиялар мен жаңа форматтарды қолдану арқылы аудиторияға қызықты әрі мағыналы материалдар ұсынғым келеді. Подкасттар, бейнежурналистика, интерактивті жобалар сияқты бағыттарды дамытуды жоспарлаймын. 4. Әлеуметтік мәселелерді қозғау: Әділетсіздікке, теңсіздікке, және жастар мен әйелдердің құқықтары мәселелеріне арналған жобалар жасауға қызығушылығым зор. Бұл тақырыптар қоғамның санасын оятуға көмектеседі деп сенемін. 5. Оқыту және тәлімгерлік: Болашақта жинаған тәжірибемді жас журналистермен бөлісіп, осы салада жаңа мамандарды дайындау ісіне өз үлесімді қосқым келеді. Жалпы, мансабымды тек кәсіби тұрғыдан ғана емес, қоғамға пайдалы іс жасау арқылы дамыту – басты мақсатым. -Бұл мамандықты таңдағысы келетін жас талапкерлерге қандай кеңес бересіз? -Журналистика мамандығын таңдағысы келетін жас талапкерлерге келесі кеңестерді ұсынар едім: 1.Қызығушылығыңызды анықтаңыз: Журналистика – әртүрлі салаларды қамтитын кең ауқымды мамандық. Сізді қандай тақырыптар, оқиғалар немесе мәселелер қызықтыратынын анықтап алыңыз. Бұл сіздің бағыт-бағдарыңызды айқындауға көмектеседі. 2. Оқыңыз және зерттеңіз: Журналистика білімді, жан-жақты болуды талап етеді. Көп оқып, әлемдік және жергілікті жаңалықтарды бақылап, сараптамалық мақалаларды зерттеуді әдетке айналдырыңыз. 3. Жазу дағдыларын дамытыңыз: Жақсы журналист болу үшін ойды анық және түсінікті жеткізе білу маңызды. Жазу стиліңізді дамыту үшін күнделік жазыңыз, блог жүргізіңіз немесе шағын мақалалар дайындап көріңіз. 4. Сыни ойлауды үйреніңіз: Қоғамдағы әртүрлі ақпараттарды талдап, оның шынайылығын анықтауға дағдыланыңыз. Сыни ойлау – журналистің ең басты құралы. 5. Тәжірибе жинаңыз: Университет кезінде немесе ертерек кезеңнен бастап, жергілікті газеттерде, телеарналарда немесе онлайн платформаларда тәжірибе алуға тырысыңыз. Бұл сіздің болашақ мансабыңыз үшін өте құнды тәжірибе болады. 6. Көп оқыңыз және білім қуыңыз: Журналистика тек шынайы ақпаратты жеткізу емес, сонымен қатар шығармашылықты қажет етеді. Әдеби шығармаларды, тарихи және мәдени еңбектерді оқуға уақыт бөліңіз. 7. Төзімді болыңыз: Журналистика кейде қиындықтар мен кедергілерді жеңуді талап етеді. Сын, қысым немесе қиын жағдайлар болса да, өз мақсатыңыздан таймаңыз. Ең бастысы – қоғамға адал қызмет етуге дайын болыңыз. Журналистиканың басты міндеті – шындықты іздеу мен оны халыққа жеткізу екенін ұмытпаңыз! -Уақыт бөлгеніңіз үшін рақмет! Сізге шығармашылық табыстар тілеймін!

Отбасының ынтымақты да бірлесіп жасаған кәсібі – табыс пен берекенің көрінісі.Менің анам: Тамабаева Индира. Ақтөбе қаласының тумасы. Мамандығы – мейірбике. Анам өте еңбекқор, өз ісінің хас маманы. Қазіргі таңда бала тәрбиесімен үйде отыр. Ал, әкем – Уалитханов Батырбек, Атырау облысының тумасы. Вахталық жұмыста жүргізуші қызметін атқарады. Мен үшін өмірлік ұстаздарым – ата-анам. Олар менің ең үлкен үлгі тұтар тұлғаларым, мақтанышым әрі баға жетпес байлығым. Ата-анам үй жағдайында шағын кәсіппен айналысады. Бұл – отбасылық бөдене шаруашылығы. Осы тұста “Бөдене деген не?” деген сұрақ туындауы мүмкін. Бөдене деген не? Бөдене – тауықтәрізділер отрядына, қырғауылдар тұқымдасына жататын кішкентай құс. Бұл кәсіпті бастағанымызға небәрі жарты жыл ғана уақыт болды. Үй күтімін қажет ететін бұл шаруашылық үлкен еңбекті, махаббатты талап етеді. Алғашында арнайы инкубаторға бөдене жұмыртқаларын салып, олардың балапан болып шыққанын көргенімізде отбасымызбен қатты қуандық. Әкем екеуіміз бірге бөдене ұяларын жасап, кішкентай құстарға қамқорлық көрсеттік. Біздің шағын шаруашылығымыз осылай басталды. Оны біз “Отбасылық бөдене шаруашылығы” деп атадық. Бөдене жұмыртқасы – ерекше қасиеті бар диеталық өнім. Бөдене жұмыртқасының пайдасы: Бөдене жұмыртқасының адам денсаулығына тигізер пайдасы өте мол. Оның құрамындағы дәрумендер мен минералдар иммунитетті нығайтады, адамның ойлау қабілетін арттырады, ағзаны түрлі жұқпалы аурулардан қорғайды. Тіпті, тарихи деректерде Ұлы Шыңғысхан жаралы сарбаздарына бөдене жұмыртқасын ішкізіп, тез жазылуына септігін тигізгені айтылады. Бөдене жұмыртқасының негізгі пайдасы: • Бас ауруын, қан қысымының ауытқуын реттейді. • Анемиядан, тұмаудан сақтайды. • Бүйрек, өкпе, асқазан, ішек ауруларына шипа. • Ағзаны тазалап, сергітеді. • Есте сақтау қабілетін жақсартады. Бөдене өсірудің ерекшеліктері: Бөдене – ерекше күтімді қажет ететін сезімтал құс. Оның өмір сүру ортасының температурасы әрдайым тұрақты болуы керек, ал тағамы сапалы әрі құнарлы болуы шарт. Бөдене 16-17 күнде балапан басып шығарады, ал жұмыртқалары инкубаторда 16 күн тұрады. Қыста бұл шаруашылықтың шығыны көбірек болғанымен, біздің отбасымыз осы кәсіпке үлкен сүйіспеншілікпен қарайды. Біз үшін бөдене шаруашылығы – тек табыс көзі емес, сондай-ақ отбасылық ынтымақ пен еңбекқорлықтың көрінісі. Қорытындылай келе,егер денсаулығыңызды нығайтқыңыз келсе немесе түрлі аурулардың алдын алғыңыз келсе, бөдене жұмыртқасын пайдалануға кеңес беремін. Табиғаттың осы ғажайып сыйы сізге денсаулық, қуат, және сергектік сыйлайды.

Египет пирамидалары: Ежелгі өркениеттің құпиясы Египет пирамидалары – әлемдегі ең әйгілі және ең көне ғажайыптар. Бұл таңғажайып құрылымдар ежелгі Египет өркениетінің бай мұрасы болып саналады. Мыңдаған жылдар бұрын тұрғызылған бұл пирамидалар өзінің ауқымдылығымен, сәулеттік дәлдігімен және жасырын құпияларымен әлі күнге дейін адамзаттың таңданысын тудырып келеді. Әлемнің жеті кереметінің бірі саналатын Гизадағы Ұлы пирамида – олардың ең танымалы және ең үлкені. Пирамидалардың тарихы: Египет пирамидалары шамамен б.з.д. 2600 жылдары тұрғызылған деп есептеледі. Олар перғауындар үшін мәңгілік үй ретінде салынды. Египеттіктер өмірден кейінгі өмірге сенгендіктен, өздерінің билеушілерін аса құрметпен жерлеп, қабірлерін алып кесенелер түрінде жасаған. Пирамидалар сол перғауындардың мәңгілік мекені ғана емес, сонымен бірге олардың құдіреттілігін көрсететін символ болған. Пирамидалардың ішіндегі ең әйгілісі – Хеопс пирамидасы немесе Ұлы пирамида. Бұл ғимарат Гиза жазығында орналасқан және биіктігі шамамен 146 метр болған. Бұл пирамида әлемдегі ең үлкен және ең ауыр құрылыстардың бірі. Оның салынуына 2,3 миллионнан астам тас блоктары пайдаланылған, әр блоктың салмағы бірнеше тоннаға дейін жетеді. Құрылыс технологиясы: Пирамидалардың қалай салынғаны әлі күнге дейін үлкен құпия болып отыр. Сол кездегі қарапайым құралдармен осындай үлкен құрылымдарды қалай тұрғызғаны ғалымдарды таңқалдырады. Кейбір зерттеушілер арнайы пандустарды қолданған деген болжам айтады, ал басқалары бұл процесте еңбек күшінің орасан зор болғанын алға тартады. Ежелгі Египетте мыңдаған жұмысшылар бірнеше жыл бойы тас блоктарды кесіп, оларды қажетті жерге жеткізіп, пирамидаларды тұрғызғаны белгілі. Мақсаты мен символикасы: Пирамидалардың басты мақсаты – перғауындардың қабірі және олардың рухының мәңгілік өмір сүруін қамтамасыз ету болды. Ежелгі Египеттіктердің сенімі бойынша, перғауындар өлімнен кейін құдайлармен бірігіп, мәңгілік өмір сүретін болған. Сондықтан да пирамидалар перғауындарды жерлеу рәсімінің ең маңызды бөлігі саналды. Пирамидалардың пішіні де символдық мәнге ие. Олардың үшбұрышты формасы күн сәулесінің жерге түсуін еске салады, ал күн Египет дінінде құдайдың маңызды символы болған. Осы арқылы перғауындардың құдайлық сипаты мен олардың көктегі өмірі бейнеленген. Пирамидалардың ішкі құрылысы: Пирамидалардың ішкі құрылысы да ерекше. Олар күрделі туннельдер, камералар мен құпия бөлмелерден тұрады. Перғауынның мәйіті арнайы саркофагқа салынып, орталық камераға қойылатын болған. Сонымен қатар, оның жанында құнды заттар, әшекейлер және басқа да қажетті заттар жерленген, өйткені ежелгі египеттіктер перғауынның келесі өмірінде осы заттар қажет болады деп сенген. Египет пирамидаларының құпиясы: Египет пирамидаларына қатысты көптеген құпиялар мен теориялар бар. Ғалымдар олардың салыну технологиясын, құрылыс барысында қолданылған әдістерді толық түсіне алмағандықтан, пирамидалар әлі күнге дейін зерттелу үстінде. Сонымен қатар, пирамидалардың астрономиялық дәлдігі де ғалымдарды таң қалдырады – олар сол кездегі адамдардың жұлдыздар мен аспан денелерін жақсы білгенін көрсетеді. Египет пирамидалары – адамзат тарихындағы ең ғажап ескерткіштердің бірі. Олардың тұрғызылу технологиясы, архитектуралық ерекшеліктері және рухани маңызы бізге ежелгі Египет мәдениетінің жоғары деңгейін және сол кезеңдегі адамдардың дүниетанымын көрсетеді. Бүгінде Египет пирамидалары – әлем туристерінің назарын аударып отырған ең ірі тарихи ескерткіштердің бірі және ежелгі өркениеттің құпияларына толы мұрасы.

Неге бәрі iPhone-ға қызығады: Айфонның құндылығы мен байлықтың символы ретінде қаралуы iPhone – әлемдегі ең танымал смартфондардың бірі. Оның атағы, сапасы және эксклюзивтілігі көптеген адамдарды тартуда. Бірақ неге бәрі iPhone-ға қызығады? Оның бағасы неге жоғары, және ол шынымен байлықтың символы ретінде қарала ма? Бұл мақалада біз осы сұрақтарға жауап беруге тырысамыз. iPhone-ның ерекшеліктері: 1. Сапа мен дизайн: iPhone-ның ең басты артықшылықтарының бірі – оның дизайны мен құрылыс сапасы. Apple компаниясы заманауи технологияларды қолданып, жоғары сапалы материалдардан, соның ішінде алюминий мен шыныдан жасайды. Бұл құрылғылардың көркемдігі мен функционалдығын арттырады. 2. Операциялық жүйе: iPhone-ның iOS операциялық жүйесі пайдаланушыларға тегіс әрі интуитивті интерфейс ұсынады. iOS жүйесі қауіпсіздік пен тұрақтылық жағынан мықты, сондықтан пайдаланушылар арасында сенімділік тудырады. App Store-дағы көптеген қосымшалар мен қызметтер де iPhone пайдаланушыларын қызықтырады. 3. Экосистема: Apple өнімдері, оның ішінде MacBook, iPad, Apple Watch, AirPods және басқа құрылғылар iPhone-мен тамаша байланысады. Бұл экосистема пайдаланушыларға жұмысын жеңілдетеді, өйткені олар барлық құрылғыларды бір жүйеде пайдалана алады. Бағасы және эксклюзивтілік: iPhone-ның бағасы нарықтағы басқа смартфондармен салыстырғанда әдетте жоғары. Бірақ бұл жоғары бағаға не себеп? 1. Бренд құндылығы: Apple бренді өз сапасы мен беделіне үлкен назар аударады. Бұл брендтің құндылығы оның өнімдерін қымбат ететін факторлардың бірі. Көптеген адамдар iPhone-ды сатып алу арқылы Apple-дің мәртебесін иеленгісі келеді. 2. Технологиялық инновациялар: Apple компаниясы технологиялық жаңалықтар мен инновациялар енгізу бойынша танымал. iPhone-ның әр жаңа моделінде жаңа функциялар мен мүмкіндіктер пайда болады, бұл сатып алушыларды қызықтырады. 3. Эксклюзивтілік: iPhone-ды қолдану – бұл бір жағынан әлеуметтік мәртебе. iPhone иелену – бірқатар адамдар үшін сән-салтанаттың белгісі. Көптеген адамдар iPhone-ды сатып алу арқылы өздерінің әлеуметтік статусын көрсетуге тырысады. Байлықтың символы ретінде: iPhone-ның қымбаттығы мен эксклюзивтілігі оны байлықтың символы ретінде қарауға себеп болды. Көптеген адамдар, әсіресе жастар, iPhone-ды сатып алу арқылы өзінің статусын білдіреді. Бұл смартфонның иесі болу – қоғамда “сәтті” немесе “бай” екеніңді көрсету болып табылады. Бірақ iPhone-ның тек байлықтың символы болуы шындыққа жанаспайды. Смартфонның жоғары бағасы оған тән технологиялық жетістіктермен, сапамен және қолжетімділікпен тығыз байланысты. Алайда, кейбір адамдардың ойынша, iPhone сатып алу – өздерін қоғамда танымал ету немесе «трендте» болу үшін қажеттілік. iPhone-ның танымалдылығы мен жоғары бағасы оның сапасы, дизайны, экосистемасы мен бренд құндылығы сияқты факторларға байланысты. iPhone – тек смартфон емес, сонымен қатар мәдени және әлеуметтік символ. Дегенмен, байлықтың көрсеткіші ретінде қарау – бұл әр адамның жеке көзқарасына байланысты. Айфонның иесі болу – бір жағынан, заманауи технологиялар мен сәнділіктің символы, екінші жағынан, өз әлеуеті мен мүмкіндіктерін көрсету тәсілі болып табылады.